Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

удзвю́х, прысл.

У колькасці дзвюх жанчын. Дзяўчаты, не вячэраўшы, паклаліся спаць, удзвюх на ложку. Пташнікаў.

удзевяцёх, прысл.

У колькасці дзевяці чалавек (толькі пра мужчын ці толькі пра жанчын).

удзевяцяра́цца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да удзевяцярыцца.

2. Зал. да удзевяцяраць.

удзевяцяра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да удзевяцярыць.

удзевяцяро́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад удзевяцярыць.

удзевяцяры́х, прысл.

Колькасцю ў дзевяць асоб рознага полу або істот ніякага роду.

удзевяцяры́цца, ‑рыцца; зак.

Павялічыцца ў дзевяць разоў.

удзевяцяры́ць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; зак., што.

Павялічыць у дзевяць разоў.

удзе́л 1, ‑у, м.

Сумесная дзейнасць пры выкананні чаго‑н., супрацоўніцтва. Прыняць удзел у выбарах. □ Маршрут паходу быў вызначан Букрэем і дзедам Талашом пры жывым удзеле паўстанцаў-партызан. Колас. Міколкавы прыгоды надалей доўга абыходзіліся без удзелу дзеда Астапа. Лынькоў. // Непасрэдныя адносіны, дачыненне да чаго‑н. Давесці ўдзел у злачынстве. // Наяўнасць, прысутнасць чаго‑н. у чым‑н. На ўдзелу голасу і шуму зычныя падзяляюцца на санорныя і шумныя. Юргелевіч.

удзе́л 2, ‑а, м.

Гіст. На Русі 12–16 стст. састаўная частка буйных вялікіх княстваў, якая кіравалася членам велікакняжацкай сям’і; удзельнае княства. Зямля Полацкая была багатая і адчувала сілу, каб не лічыць сябе дробным удзелам, пазбаўленым пэўнай аўтаноміі. Хадкевіч.

удзе́лены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад удзяліць.