Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гук, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Ваганні паветра, якія мы ўспрымаем слыхам. Гукаў не было, нават не чулася шолаху траў, які звычайна ўлоўлівае вуха ў такую начную пару ўлетку. Хадкевіч.

2. ‑у. У фізіцы — хістальны рух частак паветра або другога асяроддзя. Скорасць гуку. Тэорыя гуку.

3. ‑у. У музыцы — тон адпаведнай вышыні ў адрозненне ад шуму. Музыкальны гук.

4. ‑а. Найменшы членараздзельны элемент чалавечай мовы. Галосныя гукі. Зычныя гукі.

•••

Камбінаторыка гукаў гл. камбінаторыка.

Ні гуку — а) пра глыбокую цішыню. Змоўкла радыё, ні гуку, І голас дыктара заціх. Колас; б) загад маўчаць, не абзывацца. — Здавайся, нас тут многа! І ні гуку! — моцным шэптам загадаў Палікар. Чорны.

гука...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая па значэнню адпавядае слову гук, напрыклад: гуказапіс, гуканепранікальны.

гукаапера́тар, ‑а, м.

Спецыяліст у галіне гуказапісу.

гукаво́браз, ‑а, м.

Падбор гукаў мовы, які стварае ілюзію сэнсавай адпаведнасці гукавой формы слова яго прадметнаму значэнню.

гукавы́, ‑ая, ‑ое.

1. Які мае адносіны да гуку (у 2 знач.). Светлавыя і гукавыя з’явы.

2. Які перадае, узнаўляе або запісвае гукі. Гукавы апарат.

3. Які складаецца з гукаў. Гукавая сігналізацыя.

4. Які мае адносіны да гука (у 4 знач.). Гукавы склад слова.

•••

Гукавое кіно гл. кіно.

гуказа́піс, ‑у, м.

Запіс спецыяльнымі апаратамі гаворкі або музыкі на плёнку, пласцінку і пад.

гуказапісны́, ‑ая, ‑ое.

Прызначаны для гуказапісу. Гуказапісны апарат.

гуказдыма́льнік, ‑а, м.

Прылада для ўзнаўлення гукавога запісу; адаптар.

гукаізаляцы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гукаізаляцыі. Гукаізаляцыйны матэрыял. Гукаізаляцыйныя ўласцівасці.

гукаізаля́цыя, ‑і, ж.

Здольнасць не дапускаць пранікнення гукаў і шуму, а таксама сукупнасць сродкаў, якія забяспечваюць непранікальнасць гукаў, шуму. Гукаізаляцыя памяшкання. Павысіць гукаізаляцыю.