Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

рыжаву́сы, ‑ая, ‑ае.

З рыжымі вусамі. Рыжавусы Янка — чалавек, які ўсё ўмее рабіць: і вокны, і шафы. Бядуля.

рыжа́к, ‑а, м.

Травяністая расліна сямейства крыжакветных з жоўтымі кветкамі, з семя якой здабываюць алей у асноўным для тэхнічных мэт.

рыжахво́сты, ‑ая, ‑ае.

З рыжым хвастом. У .. [лесе], бадай, на кожнай сасне барабаняць стракатыя даўганосыя дзятлы і скачуць з галінкі на галінку вяртлявыя рыжахвостыя вавёрачкі. Якімовіч.

рыжашэ́рсны, ‑ая, ‑ае.

З рыжай шэрсцю.

рыжо́цце, ‑я, н.

Разм. Пра каго‑, што‑н. вельмі рыжае. Часцей за ўсё .. [Маша] чула: «Глядзі, якое рыжоцце пайшло!» Шамякін.

рыжу́ля, ‑і, ж.

Разм. Тое, што і рыжуха. Камендант чамусьці не любіць коз. Ён з першага ж дня загадаў, каб казы не было на двары, і Аннушка адвяла сваю рыжулю на сяло. Няхай.

рыжу́ха, ‑і, ДМ ‑жусе, ж.

Разм. Пра вельмі рыжую жанчыну або жывёліну. Ды асабліва ўдалася цялушка — Сама рыжуха, белае вушка. Бічэль-Загнетава.

ры́жы, ‑ая, ‑ае.

1. Чырвона-жоўты (пра колер валасоў, шэрсць). Загарэў старшыня, яшчэ больш вылінялі ад спёкі рыжыя бровы. Бялевіч. Не страшны быў гэты вартавы, хоць і з вялікімі рыжымі вусамі. Кулакоўскі. // З валасамі, шэрсцю такога колеру. «Залатая сястра», — сказаў неяк Яраш. Урачы прынялі гэта як жарт: Маша была рыжая, і не проста рыжая, а ўся агніста-чырвоная. Шамякін. // Чырванавата-жоўты, светла-карычневы (пра колер розных прадметаў, а таксама раслін і жывёл). Сапраўды, з-за небасхілу паказвалася сонца — вялікае, рыжае. Карпаў. Ліст пажоўклы, рыжы Прабіваюць кроплі. Ляпёшкін. У рукі .. [Валі] далі лазовы кош з рыжым пеўнем. Якімовіч. // Які выліняў ад сонца, дажджу, стаў бурым. Рыжая хустка. Рыжая ватоўка.

2. у знач. наз. ры́жы, ‑ага, м.; ры́жая, ‑ай, ж. Пра чалавека, звера з валасамі, шэрсцю чырвона-жоўтага колеру. [Ігнат:] — У той жа момант, забыўшыся і пра шкуру, смальнуў я з другога ствала. І вось тут, братка ты мой, рыжы як падхопіцца ды як сігане цераз поле. Ляўданскі.

ры́жык, ‑а, м.

Ядомы пераважна рыжага колеру грыб сямейства сыраежкавых. Пад добры год у глінішчы была процьма рыжыкаў. Васілевіч.

ры́жыкавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рыжыка.