Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

эксперымента́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да эксперыменту (у 1 знач); з’яўляецца эксперыментам. Эксперыментальны метад даследавання. □ Першыя палёты да Венеры ў многім мелі пошукавы і эксперыментальны характар. «Звязда». // Прызначаны для правядзення эксперыментаў. Эксперыментальны цэх. □ Зжаты і абмалочаны апошні загон эксперыментальнага ўчастка. Дуброўскі. // Вопытны, пробны. Марына Міхайлаўна першая і жорстка раскрытыкавала іх [вынаходнікаў] эксперыментальны агрэгат і параіла пачаць работу нанава. Паслядовіч.

2. Які заснаваны, грунтуецца на эксперыменце. Эксперыментальная фанетыка. Эксперыментальная медыцына.

эксперымента́тар, ‑а, м.

Той, хто праводзіць эксперымент; той, хто эксперыментуе. Па шырыні непасрэдна-творчага асваення нацыянальнай рэчаіснасць. [М. Багдановіч] можа і ўступае, напрыклад, Купалу, але чым замяніць нам тое, што зрабіў Багдановіч як крытык і тэарэтык літаратуры, як эксперыментатар і перакладчык, наогул як асветнік у самым высакародным значэнні гэтага слова? М. Стральцоў.

эксперымента́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да эксперыментатара, належыць, уласцівы яму. Эксперыментатарскі талент.

эксперымента́тарства, ‑а, н.

Правядзенне эксперыментаў; схільнасць да эксперыментавання. Эксперыментатарства мастака ў галіне тэхнікі выканання. □ Тут [у апавяданнях Я. Брыля] многае дазволена, тут няма яшчэ больш абсалютнай строгасці, тут эксперыментатарства, тут і зухаўство, тут і забаўка. У. Калеснік.

экспірато́рны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Заснаваны на экспірацыі, звязаны з экспірацыяй. Экспіраторны націск. Экспіраторныя гукі.

[Ад лац. exspiro — выдыхаю.]

экспіра́цыя, ‑і, ж.

Спец. Выдых, выдыханне.

[Лац. expiratio.]

эксплазі́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Выбухны. Эксплазіўны зычны.

[Фр. explosifs.]

эксплазі́я, ‑і, ж.

Спец. Фаза артыкуляцыі выбухнога зычнага.

[Ад фр. explosion — выбух.]

экспланта́цыя, ‑і, ж.

Спец. Эксперыментальны метад вырошчвання тканкі па-за арганізмам.

[Ад лац. ex — па-за і planto — саджаю.]

эксплікава́цца, ‑куецца; незак.

Зал. да эксплікаваць.