Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

во́дпаведзь, ‑і, ж.

Рэзкі адказ на беспадстаўнае абвінавачванне. Рэвалюцыйная дэмакраты давалі знішчальную водпаведзь пісакам з лагеру ахоўнікаў самадзяржаўна-прыгонніцкага ладу. Казека.

во́дпуск, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл. адпускаць — адпусціць (у 1, 4 і 8 знач.).

2. Вызваленне ад працы на пэўны тэрмін для адпачынку, лячэння і пад. Узяць чарговы водпуск. Дэкрэтны водпуск. □ У сяле ўсім было вядома, што Антонаў водпуск канчаецца і цераз тыдзень ён едзе... Васілевіч.

во́друб 1, ‑а; мн. адрубы, ‑оў; м.

Участак зямлі, які атрымліваў селянін у асабістую ўласнасць пры выхадзе з абшчыны (у 1906–1916 гг.).

во́друб 2, ‑а, м.

Папярэчнае сячэнне дрэва, бервяна. Таўшчыня дрэва вымяраецца папярэчнікам у водрубе.

во́дсвет, ‑у, М ‑свеце, м.

Адбітак святла; водбліск. Ад водсвету бледнага полымя твар старога настаўніка здаваўся васковым. Шамякін. // Адліў. На матавым водсвеце медзі Насця прачытала маленькі надпіс. Лынькоў. // перан. Пашырэнне на каго‑, што‑н. чыіх‑н. уражанняў, пачуццяў, праяўленне іх. У апошнім з гэтых вершаў вельмі паэтычны пачатак, які кідае своеасаблівы водсвет на ўвесь твор. Бугаёў. [Буткевіч] убачыў у яе вачах водсвет таго захаплення, з якім яна [Гануся] заўсёды глядзела на яго. Караткевіч.

во́дступ, ‑у, м.

Свабоднае месца паміж лініяй шэрагу прадметаў і прадметам, які знаходзіцца на нейкай адлегласці ад гэтай лініі. Тэатры, клубы і палацы піянераў будуюцца з водступам ад лініі дамоў. «Полымя».

во́дшыб, ‑у, м.

У выразе: на водшыбе — асобна, на некаторай адлегласці ад чаго‑н. Школа стаяла на водшыбе ад вёскі, на ўзгорку. Брыль.

во́дыр, ‑у, м.

Тое, што і водар. Плыў водыр павольнага канання травы і кветак. Чорны. О, як ты прыгожа, над Нёманам лета! Чаборам, рамонкам, мядункавым цветам І водырам ясных купальскіх начэй. Броўка.

во́дырны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і водарны.