Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

узыхо́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; незак.

1. Незак. да узысці.

2. Весці свой пачатак, паходжанне ад чаго‑н. Сучасны беларускі алфавіт агульнага паходжання з рускім і ўкраінскім. Усе яны ўзыходзяць да стараславянскай азбукі — «кірыліцы». Юргелевіч.

узыхо́дны, ‑ая, ‑ае.

Які падымаецца, павышаецца; проціл. зыходны. Узыходныя патокі паветра. Узыходныя шляхі.

•••

Узыходная інтанацыя гл. інтанацыя.

узы́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да узычыць.

узы́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.

Разм. Даць, зрабіць што‑н. як сябру; удружыць. Іван Сарока .. сядзеў каля падаконніка і шавецкім нажом — нож узычыў яму шавец Лазар Мардуховіч, — .. рэзаў скарынкі хлеба на дробненькія кавалачкі, каб пакарміць галубоў. Колас.

уз’ю́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Разм. Стаць узбуджаным, гуллівым.

уз’ю́шанасць, ‑і, ж.

Разм. Стан непамернага гневу, злосці.

уз’ю́шаны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Вельмі разгневаны, раззлаваны; раз’юшаны. У гэты час з’явіўся перад .. [Арцёмам Ісакавічам] уз’юшаны фельдфебель. Злосна тыцкаў яму пад нос бальнічную бярданку. Лынькоў.

уз’ю́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.

Разм. Вельмі разгневацца, раззлавацца. — Які, які?.. ды Мікалай Палявы!.. Я яму пакажу. Ён у мяне паскача!.. — зноў уз’юшыўся Іван. Сяргейчык.

уз’яда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да уз’есціся.

уз’ядна́льны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з уз’яднаннем, накіраваны на ўз’яднанне.