Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

прысту́пны, ‑ая, ‑ае.

Абл. Да якога можна прыступіцца, прыступіць; даступны. Данька смяяўся сабе, што Зінка стала больш смелая, больш прыступная і ў той жа час нейкая больш задзірыстая. Ермаловіч.

прыстыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прыстыць.

прысты́ць, ‑стыну, ‑стынеш, ‑стыне; зак.

Прыстаць, прыліпнуць да чаго‑н. пад уздзеяннем марозу, холаду. Пальцы прыстылі да жалеза. □ А за карабін голай рукой не возьмешся — прыстыне. Хомчанка. // перан. Прытуліцца, прыціснуцца да чаго‑н. [Аверка] саскочыў з падножкі і, пачуўшы за плячамі частакол, прыстыў да яго. Пташнікаў. [Эльвіра] заўважыла і спахапілася: — Што ж вы, Алека, прыстылі да вешалкі! Праходзьце, сядайце... Хадановіч. // Спыніцца дзе‑н.; застыць. Ад варот падыходзіў мужчына, высокі, як і Андрэй, у сялянскай вопратцы. Прыстыла [Ніна] на парозе, з рыбінай і нажом у руках. Лобан.

прыстэ́павы, ‑ая, ‑ае.

Які размяшчаецца, знаходзіцца каля стэпу. На сухіх пясчаных глебах — чыстыя аднаярусныя саснякі, а на ўрадлівых глебах — прыстэпавыя бары, якія ў мінулым займалі значна большыя плошчы. Гавеман.

прысу́д, ‑у, М ‑дзе, м.

1. Рашэнне суда; прыгавор. Бадай у пустым ужо зале суд вынес прысуд. Лынькоў. Словы прысуду былі нейкія быццам цяжкія, але яны не прыгняталі. Савіцкі. // перан. Меркаванне, думка аб чым‑н., ацэнка чаго‑н. Пятро не зводзіў вачэй з Галіны, стараючыся прачытаць на жончыным твары прысуд свайму рашэнню. Шахавец.

2. Рашэнне, пастанова якой‑н. арганізацыі, сходу. [Дзетдомаўцам] таксама непрыемна, што вось ён, Арсень Зайцаў, член дзіцячага савета, добры вучань і выхаванец, стаіць і чакае прысуду. Нядзведскі. І што асабліва ўрэзалася ў памяць Пракопу, дык гэта Лапко і яго праўдзівае прызнанне, і той прысуд, які вынесен быў яму сходам калгаснікаў. Колас.

прысу́джаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад прысудзіць.

прысуджа́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да прысуджаць.

прысуджа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прысудзіць.

прысу́джвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да прысуджваць.

прысу́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прысудзіць.