Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

прыстра́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прыстрашыць.

прыстра́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Пагроза, запужванне. [Максім:] — Не думайце, што я ўжо вельмі палохаўся іх допытаў з прыстрашкамі, не. Машара.

прыстра́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго-што і без дап.

Выклікаць страх, пагражаючы чым‑н.; прыпужаць. — Не пікні, гад, бо тут табе магіла! — Густым мужчынскім голасам, поўным пагрозы, прыстрашыла «маладзіца». Колас. — Мікіту прыстрашыць можна. — Дужа ты яго прыстрашыш. Галавач.

прыстро́ены 1, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад прыстроіць ​1.

прыстро́ены 2, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад прыстроіць ​2.

прыстро́іцца 1, ‑строюся, ‑строішся, ‑строіцца; зак.

1. Прымасціцца, размясціцца дзе‑н. Васілёк прыстроіўся каля табурэткі ў кутку і вельмі пільна ўглядаўся ў малюнкі ў кніжцы. Броўка. Якаў прыстроіўся на дубе, поруч з Юзікам. Чарнышэвіч. // Далучыцца, прыстаць да каго‑н. Касец з Яхіма так сабе, другі год як узяўся за касу, а тут яшчэ ў кампаніі сталых мужчын прыстроіўся Барын бацька. Дуброўскі.

2. Разм. Уладкавацца на работу, заняць якое‑н. месца, становішча ў жыцці. — Каб як гэта мне дзе-небудзь прыстроіцца — рабіць па сваёй сіле, каб ніхто не мяшаў мне жыць. Чорны. — Прыстроімся матросамі. Здорава было б трапіць на кітабойную флатылію. Асіпенка. — Ці не хочаш ты, дзед, ключнікам прыстроіцца? — запытаў Максім Ус. Грахоўскі.

3. Далучыцца да строю, стаць у строй; стаць у рад, у адну лінію з кім‑, чым‑н. Лёдзя, захапіўшы чатыры бляшаныя падносы, прыстроілася да чаргі за абедамі. Карпаў. Асцярожна, як бы баючыся аступіцца, машына выпаўзла з памяшкання і прыстроілася ў канцы калоны. Беразняк.

прыстро́іцца 2, ‑строюся, ‑строішся, ‑строіцца; зак.

Разм. Апрануцца па-святочнаму, прыбрацца. Прыстройся, дзяўчынка-нябожа, Так, як у дзянёчак святы,.. — Сягоння прыедуць сваты. Купала.

прыстро́іць 1, ‑строю, ‑строіш, ‑строіць; зак.

1. што. Прымасціць, размясціць дзе‑н. Юрканс прыстроіў у кутку невялічкую свечку, якая ледзь мігцела. Броўка. Косцік зрабіў .. аж тры [шпакоўні] і прыстроіў на высокай бярозе каля хлява. Паслядовіч.

2. каго. Разм. Уладкаваць на работу, на якое‑н. месца і пад. — А там паглядзім, можа дзе і на якую работу прыстроім. Сабаленка. Яму [каню] б вазы вазіць, араць, Бо ў гэтым конскае прызванне, Яго ж прыстроілі у цырку выступаць. Корбан.

3. каго-што. Далучыць да строю, паставіць у строй; паставіць у рад, у адну лінію з кім‑, чым‑н. Прыстроіць да левага фланга.

прыстро́іць 2, ‑строю, ‑строіш, ‑строіць; зак., каго-што.

Разм. Апрануць па-святочнаму, прыбраць.

прыстро́йванне 1, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыстройваць ​1 — прыстроіць ​1.

прыстро́йванне 2, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыстройваць ​2 — прыстроіць ​2.

прыстро́йвацца 1, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да прыстроіцца ​1.

2. Зал. да прыстройваць ​1.

прыстро́йвацца 2, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да прыстроіцца ​2.

2. Зал. да прыстройваць ​2.

прыстро́йваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прыстроіць ​1.

прыстро́йваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прыстроіць ​2.

прыстро́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад прыстрачыць.