цвілы́, ‑ая, ‑ое.
1. Пакрыты цвіллю. Цвілы хлеб. Цвілы сыр. □ [Сымон] спыніўся перад старой хатай і зводдалеку бачыў, што ў ёй сцены патрухлелі і пагнілі, і стаяць мокрыя і цвілыя. Чорны. // перан. Разм. Нездаровы на выгляд, нядошлы (пра чалавека, жывёлу). З-за дрэў паказалася фурманка. Удвух сядзелі пораўні. У вясковым адзенні — тузаў лейцамі, падахвочваючы бегчы.. цвілую каняжыну. Крапіва. Пад вачамі ў Санькі сіне, нос выцягнуўся і завастрыўся, а сам ён, як кажа мая бабка, вельмі ж цвілы. Сяркоў. Дзяк належаў да тыпу людзей, якіх звычайна называюць цвілымі або сметанковымі. Колас.
2. Які патыхае цвіллю. Цвілы пах.
цвіль, ‑і, ж.
1. Плесневы налёт на чым‑н., які ўзнікае ад сырасці, гніення і пад.; бросня. Хлебная цвіль. □ Дно і сценкі [бочкі] аплылі слізкаю цвіллю. Самуйлёнак. Рачная плынь.. ішла правей, пакідаючы збоч ціхую, зарослую цвіллю завадзь. Карамазаў.
2. перан. Праяўленне чаго‑н. застойнага, шкоднага. Здымем адвечную цвіль, Здымем вякоў павуціну. А. Александровіч.
цві́льны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да цвілі; які нараджае цвіль. Цвільны грыбок.
цвін, ‑у, м.
Гладкаафарбаваная паўшарсцяная ці баваўняная тканіна саржавага перапляцення, якая ідзе на сукенкі і верхняе адзенне. Паліто з цвіну.
[Ад англ. twine — кручаная нітка.]
цві́навы, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з цвіну. Цвінавая сукенка.
цвіндэ́к, ‑а, м.
Памяшканне паміж дзвюма палубамі судна, прызначанае для каманды, пасажыраў, грузаў.
[Англ. tween-deck.]
цвінта́р, ‑а, м.
1. Царкоўны двор ці агароджанае месца пры царкве. На цвінтары каля царквы калыхалася мора народу. Машара.
2. Могілкі пры царкве. Спаласаванае глыбокімі траншэямі і акопамі, Памор’е нагадвала стары, занядбаны цвінтар. Бажко.
[З польск. cmentarz.]
цвінтарэ́й, ‑ю, м.
Травяністая лекавая расліна сямейства гарычкавых з ярка-ружовымі кветкамі.
цві́ркаць, ‑ае; незак.
Тое, што і цвыркаць. Вясёлы шпак трапеча крыльцамі, спявае сонцу сваю гуллівую песню. А побач з ім, на галінцы клёну, цвіркае верабей, яшчэ ўсё не пакідаючы надзеі выправіць у шпака яго новую хатку. Брыль.
цвірку́н, ‑а, м.
Тое, што і цвыркун. Дзесь цвіркун бесперастанку Цягне сумную спяванку. Колас.