Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кляпа́льшчык, ‑а, м.

Рабочы, які займаецца кляпаннем.

кляпа́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. кляпаць.

кляпа́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад кляпаць.

2. у знач. прым. Зроблены кляпаннем. Кляпаная труба. Кляпаныя канструкцыі.

кляпа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і кляплю, клеплеш, клепле; незак., што.

1. Злучаць металічныя часткі заклёпкамі, нітамі. Усё больш завіхаліся [дэпоўцы] ля паравозаў, ля паравозных колаў, кляпалі паравозныя печы. Лынькоў.

2. Злучаць металічныя часткі, загінаючы краі і сплюшчваючы іх. Загнуўшы беражкі, Пляскаў, кляпаў, паяў свінцом — Кавалак гільзы стаў карцом. Непачаловіч.

3. Ударамі малатка вастрыць лязо касы. Кляпаць касу.

кля́сер, ‑а, м.

Папка з кішэнькамі або альбом для марак.

[Фр. classeur.]

клясці́, кляну, клянеш, кляне; клянём, кленяце; пр. кляў, ‑ла, ‑ло; незак., каго-што.

Пасылаць праклёны; праклінаць. Клясці цяжкі лёс. Клясці пана. □ — Каб ты здох праз ноч! Каб табе дзюба адсохла! — бывала кляне .. [Васілька], як толькі бусел заклякоча. Крапіва.

клясці́ся, клянуся, клянешся, клянецца; клянёмся, кленяцеся; пр. кляўся, клялася, ‑лося; незак., чым і без дап.

1. Даваць клятву, урачыста абяцаць што‑н.; прысягаць. Клянёмся мы — Радзімы чэсць і славу Цераз баі дастойна пранясём! Бачыла. Сумленнем кляўся чыстым ён, Жыццём ён кляўся чыстым, — Любіць свой край да скону дзён, Як любяць камуністы. Бялевіч. // Разм. Настойліва запэўніваць, пераконваць у чым‑н. Спірыдон кляўся і бажыўся, што куфэрак абы-каму не адкрыць. Асіпенка.

2. Разм. Сварачыся, праклінаць адзін аднаго.

кля́тва, ‑ы, ж.

1. Урачыстае абяцанне, запэўненне. Клятва вернасці. □ Прад народам і радзімай Клятвай вернай, нерушымай Паклянуся я. Колас. Я кожны раз даваў сабе клятву: усе сілы аддаць за справу майго бацькі — старога шахцёра, падпольшчыка... Каваль.

2. Уст. Тое, што і кляцьба (у 2 знач.).

клятвапаруша́льнік, ‑а, м.

Кніжн. Той, хто парушае клятву.

клятвапаруша́льніца, ‑ы, ж.

Кніжн. Жан. да клятвапарушальнік.