Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пратэзава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.

Спец. Забяспечыць (забяспечваць) пратэзам; замяніць (замяняць) пратэзам страчаныя часткі цела.

пратэзі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Спецыяліст па вырабу пратэзаў.

пратэ́зны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пратэза. Пратэзная майстэрня.

пратэі́ды, ‑аў; адз. пратэід, ‑у, М ‑дзе, м.

Спец. Складаныя бялкі — злучэнне простых бялкоў з небялковым рэчывам.

[Ад грэч. prōtos — першы і eidos — від.]

пратэі́навы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да пратэіну.

пратэі́ны, ‑аў; адз. пратэін, ‑у, м.

Спец. Простыя бялкі, аснова, на якой пабудаваны асобныя клеткі жывёльнага арганізма і раслін.

[Ад грэч. prōtos — першы, галоўны.]

пратэ́ктар, ‑а, м.

1. Дзяржава, якая ажыццяўляе пратэктарат.

2. Уст. Апякун, заступнік.

3. Спец. Патоўшчаная бегавая частка пакрышку якая ахоўвае ад механічных пашкоджанняў.

[Ад лац. protector — той, хто прыкрывае, абараняе.]

пратэктара́т, ‑у, М ‑раце, м.

Адна з сучасных форм залежнасці дзяржаў, якая дае магчымасць больш моцным капіталістычным дзяржавам падпарадкоўваць сабе слабейшыя.

пратэкцы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Тое, што і пратэкцыянісцкі.

2. Які мае адносіны да пратэкцыі і да пратэкцыянізму (у 2 знач.).

пратэ́кцыя, ‑і, ж.

Апякунства, падтрымка з боку ўплывовых асоб, якія спрыяюць уладкаванню чыіх‑н. спраў. — Што ж, можна паспрабаваць зрабіць і такі ход, тым больш, што хлапчына працуе на тэлестудыі: там таксама можа спатрэбіцца пратэкцыя. Шамякін.

[Лац. protectio.]