му́фтый, ‑я, м.
Вышэйшая духоўная асоба ў мусульман, якая надзелена правам выносіць рашэнні па рэлігійна-юрыдычных пытаннях; тлумачальнік карана.
[Араб. mufti.]
му́ха, ‑і, ДМ мусе, ж.
Шырокараспаўсюджанае двухкрылае насякомае, якое часта з’яўляецца пераносчыкам узбуджальнікаў інфекцыйных хвароб.
•••
Гесенская муха — камарападобнае насякомае атрада двухкрылых, небяспечны шкоднік хлебных злакаў.
Шпанская муха — а) невялікі жучок, шкоднік лісцевых дрэў і кустоў; б) пластыр з высушанага і здробненага гэтага жучка; выкарыстоўваецца ў медыцыне.
Быць пад мухаю гл. быць.
З мухамі (у носе) — з норавам.
Мухі дохнуць — пра каго‑н. вельмі сумнага, нуднага або што‑н. вельмі сумнае, нуднае.
Мухі не пакрыўдзіць гл. пакрыўдзіць.
Рабіць з мухі слана гл. рабіць.
мухае́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
Насякомае атрада восаў, якое корміць сваіх лічынак мухамі.
мухало́ўка, ‑і, ДМ ‑лоўцы; Р мн. ‑ловак; ж.
1. Прыстасаванне для лоўлі мух.
2. Невялікая птушка сямейства вераб’іных, якая корміцца насякомымі і павукамі.
3. Членістаногая жывёліна-мнаганожка, якая ловіць мух і іншых насякомых.
4. Разм. Тое, што і расянка.
мухамо́р, ‑а, м.
Ядавіты грыб з чырвонай або жоўтай шапкай у белыя крапіны. Пад высокай старой вярбой разраслася пышная сям’я мухамораў. Бядуля.
мухая́р, ‑у, м.
Гіст. Баваўняная тканіна з дабаўленнем шэрсці або шоўку. З мухаяру шылі сурдуты.
[Араб. muhajjar.]
мухая́равы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да мухаяру. Мухаяравая тканіна. // Пашыты з мухаяру. Мухаяравая кофта.
муці́цца, муціцца; незак.
1. Рабіцца мутным (у 1 знач.), каламуціцца.
2. Зал. да муціць (у 1 знач.).
муці́ць, мучу, муціш, муціць; незак., каго-што.
1. Рабіць мутным (у 1 знач.), каламуціць. Мільгалі лускою шчупакі. Здавалася часам, што гэта яны муцілі халодную паводкавую ваду. Пестрак.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.); перан. Не даваць спакою, непакоіць, трывожыць. Увечары зноў за сцяною гучала песня, зноў муціў мяне непазбыўны сум. Дуброўскі. І душу муціць неспакой, А кожны грук і др[ы]гаценне У сэрцы болем аддаюць. Колас.
3. пераважна безас. Цягнуць на рвоту, быць у стане млосці. Яго муціла ад курэння. □ Назаўтра мяне так муціў голад, што я не ведаў, дзе мне дзецца. Сачанка.
•••
Муціць ваду — тое, што і каламуціць ваду (гл. каламуціць).
муць, ‑і, ж.
1. Дробныя часцінкі, якія не раствараюцца ў вадкасці і робяць яе непразрыстай, мутнай; каламуць.
2. перан. Туман, смуга; імгла. Газік коўзаецца тубы-сюды і паволі, як бы вобмацкам, сунецца скрозь густую, жаўтаватую ад святла фар, муць. Дуброўскі. Шэрая мітуслівая муць павісла над галавою, завалакла далеч. Сачанка.
3. перан. Разм. Аб цяжкім душэўным стане. Але што будзе заўтра? Веньямін ведае, што будзе. Боль у галаве і муць на душы. Навуменка.