Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

імпатэ́нтны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да імпатэнцыі. Імпатэнтны стан. // Які пакутуе на імпатэнцыю.

2. перан. Бяссільны што‑н. зрабіць, творча бясплодны.

імпатэ́нцыя, ‑і, ж.

1. Палавое бяссілле.

2. перан. Няздольнасць да творчай дзейнасці.

[Ад лац. impotentia — слабасць, бяссілле.]

імпера́тар, ‑а, м.

Вышэйшы тытул манарха. // Асоба, якая мае гэты тытул.

[Ад лац. imperator — уладар, палкаводзец.]

імпера́тарскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да імператара, належыць яму. Імператарская ўлада. Імператарскі палац.

імпера́тарства, ‑а, н.

1. Сан, тытул імператара, імператрыцы. Адмовіцца ад імператарства.

2. Знаходжанне на троне ў сане імператара, імператрыцы.

3. Праўленне імператара, імператрыцы; манархія.

імператры́ца, ‑ы, ж.

1. Вышэйшы тытул манархіні (царыцы). // Асоба, якая мае гэты тытул.

2. Жонка імператара.

імператы́ў, ‑тыва, м.

Кніжн.

1. Катэгарычнае патрабаванне, загад. Імператыў маралі. Этычны імператыў.

2. Тое, што і загадны лад (гл. лад ​2).

[Ад лац. imperativus — загадны.]

імператы́ўнасць, ‑і, ж.

Кніжн. Уласцівасць імператыўнага (у 1 знач.); катэгарычнасць. Імператыўнасць патрабаванняў.

імператы́ўны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Які патрабуе безумоўнага падпарадкавання, выканання. Імператыўны мандат. Імператыўны тон.

2. Які мае адносіны да імператыва (у 2 знач.). Імператыўная форма дзеяслова.

імпе́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да імперыі. Імперскі герб. Імперская канцылярыя.