Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

клі́канне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. клікаць.

клі́каць, клічу, клічаш, кліча; незак., каго-што.

1. Голасна зваць, прасіць прыйсці, прыблізіцца або адгукнуцца. Клікаць людзей на дапамогу. Клікаць маму. // Запрашаць, зазываць куды‑н. з якой‑н. мэтай. Клікаць на вяселле. □ Лемяшэвіч быў здаволены, што Арэшкін не з’явіўся клікаць яго на вячэру. Шамякін. // Падзываць, склікаць (жывёл, птушак). Клікаць курэй. □ — Кліч сабаку, Алесь, — згадзіўся і Федзя. — Пойдзем хутчэй. Ваданосаў.

2. Заклікаць, зваць да якіх‑н. дзеянняў. Клічуць свой народ бальшавікі На буржуяў павярнуць штыкі. Грахоўскі. // перан. Узнімаць, пабуджаць, быць матывам для чаго‑н. [Рыбнікаў:] Смерць героя не прыгнятае жывых, а кліча іх да новых подзвігаў. Крапіва. // перан. Вабіць, прыманьваць. Часта маладосць кліча Надзю ў краіну светлых мараў, у свет радасных пачуццяў, асабліва з узнікненнем кахання да Андрэя. Хромчанка.

3. Разм. Называць якім‑н. імем, мянушкай. І помніцца мне першае каханне, З тых пор ніколі болей не кахаў. Так шчыра і так лёгка і так сумна, Як я кахаў яе — адну дзяўчыну. Якую людзі клікалі Алесяй. Куляшоў.

клі́кнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Аднакр. да клікаць (у 1 знач.).

кліку́н, ‑а, м.

Адзін з відаў лебедзяў. Лебедзь-клікун.

кліку́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да клікушы, клікунства, уласцівы ім. Клікунскія прыпадкі.

кліку́нства, ‑а, н.

Нервовае істэрычнае захворванне жанчын, якое выражаецца ў сутаргавых прыпадках і вішчанні.

кліку́ша, ‑ы, ж.

Нервовахворая жанчына, істэрычныя прыпадкі якой суправаджаюцца рэзкімі крыкамі, вішчаннем.

клі́макс, ‑у, м.

Тое, што і клімактэрый.

клімактэ́рый, ‑я, м.

Перыяд у жыцці чалавека, які з’яўляецца пераходным ад палявой спеласці да поўнага спынення дзейнасці залоз унутранай сакрэцыі (галоўным чынам палавых органаў).

[Ад грэч. klimaktērikos — прыступка лесвіцы.]

клімактэры́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да клімактэрыя. Клімактэрычны ўзрост. Клімактэрычны перыяд.