Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

зруйнава́льны, ‑ая, ‑ае.

Які руйнуе, знішчае; разбуральны. Зруйнавальная сіла.

зруйнава́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. зруйнаваць.

2. Тое, што і разбурэнне (у 2 знач.). — А зруйнаванні і бамбёжкі да гэтага часу і ў сне трывожаць маё сэрца, — кажа Барыс. Гарбук.

зруйнава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад зруйнаваць.

зруйнава́цца, ‑нуецца; зак.

Разбурыцца, ператварыцца ў руіны. — Пры немцах, самі ведаеце, гаспадарка зруйнавалася, ад вёскі адны галавешкі засталіся. Навуменка. // Ліквідавацца, знішчыцца. Ён прыйдзе — дзень, Калі ў змаганні жаркім Зруйнуюцца заставы Й рубяжы. Лявонны.

зруйнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.

Разбурыць, ператварыць у руіны. [Банда] стараецца спаліць ці якім-небудзь іншым парадкам зруйнаваць.. завод. Чорны. // Ліквідаваць, знішчыць. У тых людзей, якія ў маладосці назаўсёды зруйнавалі быльняговыя межы і праклалі сцежкі ў новы дзень, павырасталі сыны і дочкі. Кухараў.

зру́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да зруляваць.

зрулява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак.

Павярнуўшы руль, накіраваць (судна, самалёт, аўтамабіль) у патрэбным напрамку. Галаўня зруляваў на абочыну шашы. Гроднеў.

зрух, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле дзеясл., зрушваць — зрушыць (у 1 знач.) і зрушвацца — зрушыцца.

2. Прыметныя змены ў чым‑н. Сіла таленту Бядулі і заключалася ва ўменні перадаць тонкія зрухі душы і багацце пачуццяў. Каваленка. // Значныя змены да лепшага ў чым‑н., значны рух наперад; прагрэс. Прыемна і радасна бачыць вялікія зрухі, што адбываюцца ва ўсёй краіне. Шынклер. 1905 год прынёс велізарныя зрухі ў грамадскім і культурным жыцці Беларусі. Казека.

3. Спец. Гарызантальнае змяшчэнне горных парод.

4. Дэфармацыя пругкага цела, пры якой слаі яго змяшчаюцца адзін адносна другога.

зрухну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

Разм. Скрануцца, зрушыцца. Ніхто не зрухнуўся з месца, стоячы ў грамадзе. Мурашка.

зрухну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.

Разм. Скрануць, зрушыць. Зрухнуць з месца стол.