зра́зу, прысл.
Разм. Тое, што і адразу. Зося ўбегла ў хату і зразу заўважыла, што бацька сярдзіта настроен. Гартны.
зразуме́ла,
1. Прысл. да зразумелы (у 1 знач.).
2. у знач. пабочн. Вядома, канечне. Дакументы ў .. [парушальнікаў], зразумела, былі ў поўнай спраўнасці. Брыль.
3. у знач. вык. Ясна. І гэта зусім зразумела, Напісана чорным па белым: — Наш Ленін — свабода і мір, Працоўных усіх правадыр! Бялевіч. На.. плошчы.. салдаты ўкопваюць слупы, трамбуюць зямлю.. Усё гэта так зразумела і так проста. Лынькоў. / у безас. ужыв. — Так, зразумела, — быццам нешта падагульваючы ў сваіх развагах, прамовіў Камлюк. М. Ткачоў.
зразуме́ласць, ‑і, ж.
Уласцівасць зразумелага (у 1 знач.). Зразумеласць тлумачэнняў.
зразуме́лы, ‑ая, ‑ае; ‑а.
1. Даступны разуменню; просты, ясны. Усё само сабой зразумела. □ У Беларусі байкі І. Крылова, блізкія і зразумелыя простым працоўным людзям, карысталіся вялікай папулярнасцю. Казека. Пытанне Русаковіча было зразумелым для Калесніка. Паслядовіч.
2. Апраўданні, небеспадстаўны. Пасля доўгага роздуму і зразумелых ваганняў я асмеліўся зірнуць у пісьмо. Васілёнак.
зразуме́ты, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад зразумець.
зразуме́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак., каго-што.
1. Засвоіць сэнс, змест чаго‑н.; асэнсаваць. Зразумець тлумачэнне настаўніка. □ Алеся зразумела жарт і пакрыўджана змаўчала. Шамякін.
2. Здагадацца ці даведацца аб чым‑н.; усвядоміць што‑н. Зразумець сваю памылку. □ У Ліды пахаладзела сэрца: яна адразу ўсё зразумела. Сяргей памёр. Шамякін. У хату зайшла маці. Глянула на пабітае акно і адразу ўсё зразумела. Рылько.
3. Пазнаць, распазнаць чалавека, разабрацца ў яго думках, поглядах, учынках. І не ведаў яшчэ Алёша, што ніколі не зразумее ён гэтага чалавека. Чорны.
•••
Даць зразумець гл. даць.
зра́зы, ‑аў; адз. зраза, ‑ы, ж.
Мясныя катлеты з начынкай. Зразы з рысам.
[Польск. zrazy.]
зраі́цца, зроіцца; зак.
Злучыцца ў адзін рой. Пчолы зраіліся.
зраі́ць, зраю, зроіш, зроіць; зак., каго-што.
Злучыць у адзін рой. Зраіць пчол.
зрака́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.
Незак. да зрачыся.