Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

добразычлі́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць добразычлівага. Добразычлівасць гаспадароў. □ — Вястун прыляцеў! Сардэчна просім! — у голасе Пятра — добразычлівасць і ласка. Новікаў. // Добразычлівыя адносіны да каго‑, чаго‑н. Я зараз жа адагнаў ад сябе добразычлівасць — гэта такім мая маці заносіла ў горад усё да кроплі малако, такія абыходзіла мяне ў пачатковай школе здалёк, не хацелі сядзець за адной партай. Карпюк.

добразычлі́вец, ‑ліўца, м.

Той, хто прыхільна, спагадліва адносіцца да каго‑н. Вырастаючы са штонікаў і спаднічак, акуратна зацыраваных рукамі маці, мы не заўсёды разумеем, які шчыры добразычлівец, сябар нам маці. «Звязда».

добразычлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Які жадае людзям дабра, прыхільна, спагадліва адносіцца да іншых. Добразычлівы чалавек. □ — Сядайце тут. Куды вы пойдзеце, — таксама запрашала .. [правадніца] Ніну з гасціннасцю добразычлівай гаспадыні. Сіўцоў. // Які выражае прыхільнасць, спагаду. Добразычлівыя адносіны. □ Упэўненасць ішла, мабыць, ад добразычлівых позіркаў, якія крадком кідалі на .. [старшыню] людзі. Навуменка. Лагоднае, добразычлівае слова больш дае сілы чалавеку, чым лаянка. Мележ.

добранадзе́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць добранадзейнага.

добранадзе́йны, ‑ая, ‑ае.

Такі, палітычныя перакананні якога заслугоўваюць давер’я існуючай улады; не западозраны ў антыўрадавай дзейнасці.

добранаме́рнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць добранамернага.

добранаме́рны, ‑ая, ‑ае.

З добрымі намерамі. Добранамерныя ўчынкі.

до́бранька,

1. Прысл. да добранькі (у 1 знач.).

2. безас. у знач. вык., каму. Пра адчуванне поўнай унутранай задаволенасці ад чаго‑н. Невыказнае .. [замілаванне] разлілося па ўсёй істоце, і дзяўчыне стала добранька-добранька. Гартны.

до́бранькі, ‑ая, ‑ае.

Разм.

1. Ласк. да добры (у 1, 2 і 3 знач.). Часам.. [Юлька] бывае ласкавенькай, добранькай і міленькай. Бядуля. — Будзьце ж так добранькі, таварыш прадстаўнік, пашкадуйце ўжо мяне, бедную. Галавач.

2. Разм. Ужываецца іранічна ў процілеглым значэнні: дрэнны, нядобры. — Дарэмна крыўдуеш, Сідар. Ты сам ведаеш, што білі цябе пашы хлопцы для адводу вачэй, для жарту, можна сказаць. — Добранькія жарцікі! Лынькоў.

добрапрысто́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць добрапрыстойнага; прыстойнасць. Прытрымлівацца добрапрыстойнасці.