Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

жамчужына, , ж.

  1. Асобнае зерне жэмчугу.

  2. перан., чаго або якая. Непаўторны скарб, лепшае ўпрыгожанне (высок.).

    • Нарач — ж. беларускай зямлі.

жанаты, .

Пра мужчыну, а таксама пра мужа і жонку, якія ўступілі ў шлюб.

  • Жанатыя людзі.

жанглёр, , м.

Цыркавы акцёр, які займаецца жангліраваннем.

|| ж. жанглёрка, .

|| прым. жанглёрскі, .

жангліраваць, ; незак.

  1. Спрытна падкідваць і лавіць некалькі прадметаў адначасова.

    • Ж. талеркамі.
  2. перан. Спрытна, але адвольна абыходзіцца (з фактамі, словамі і пад.).

    • Ж. цытатамі, лічбамі.

|| наз. жанглёрства, і жангліраванне, .

жандар, , м.

Чалавек, які служыць у жандармерыі (перан. краіна, урад якой душыць вызваленчы рух у іншых краінах).

|| прым. жандарскі, .

жандармерыя, , ж.

  1. У некаторых краінах; асобае паліцэйскае войска для палітычнай аховы і вышуку, для барацьбы з вызваленчым рухам.

  2. зб. Жандары.

жаніх, , м.

Мужчына, які мае намер жаніцца.

  • У яго сын ужо ж.

|| памянш. жанішок, .

|| прым. жаніхоўскі, .

  • Ж. выгляд (шчаслівы).

жаніхацца, ; незак. (разм.).

Быць жаніхом, паводзіць сябе як жаніх.

жаніцца, ; зак. і незак.

  1. Пра мужчыну: уступіць (уступаць) у шлюб.

    • Сын жэніцца.
  2. (адз. л. не ўжыв.). Уступіць (уступаць) у шлюб.

    • Сусед з суседкай жэняцца.

  • Пакуль жаніцца, загаіцца (разм. жарт.) — да вяселля зажыве.

|| зак. ажаніцца, і пажаніцца, .

  • Сын сёлета ажаніўся.
  • Вырашылі п.

|| наз. жаніцьба, .

жаніць, ; незак.

Шлюбам злучаць у пару для сямейнага жыцця (пра мужчыну).

  • Ж. сына.
  • Без мяне мяне жанілі (прыказка пра чалавека, якога ўцягнулі ў што-н. без яго ведама).

|| зак. ажаніць, .