Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

лінгвістыка, , ж.

Навука аб мове, мовазнаўства.

|| прым. лінгвістычны, .

лінеіць, ; незак.

Праводзіць на чым-н. паралельныя лініі для пісання па іх.

  • Л. паперу.

|| зак. налінеіць, .

|| наз. лінеенне, і лінёўка, .

|| прым. лінеельны, .

лінейка1, , ж.

  1. Прамая лінія на паперы або дошцы, якая дапамагае пісаць роўнымі радкамі.

    • Сшытак у лінейку.
  2. Планка для вычэрчвання прамых ліній, для вымярэння.

    • Маштабная л.
    • Лагарыфмічная л. (прыбор для вылічэнняў).
  3. Адна з дарожак унутры лагера, якая падзяляе яго на прамавугольныя ўчасткі (спец.).

  4. Строй у шарэнгу.

    • Пастроіцца ў лінейку.

|| памянш. лінеечка, .

|| прым. лінеечны, .

лінейка2, , ж. (уст.).

Мнагамесны адкрыты экіпаж з бакавымі падоўжанымі сядзеннямі.

|| прым. лінеечны, .

лінейны, .

  1. Які мае выгляд лініі, складаецца з ліній.

    • Л. арнамент.
    • Лінейныя (наз. салдаты, якія пасылаюцца для ўказання лініі і напрамку пастраення войск; спецыяльны тэрмін).
    • Лінейныя меры (меры даўжыні).
    • Лінейная скорасць (скорасць руху, якая вызначаецца па даўжыні шляху, пройдзенага за адзінку часу).
  2. Тое, што і рэгулярны (у 2 знач.; уст.).

    • Лінейныя войскі.
  3. Які складае аснову баявых злучэнняў флоту.

    • Л. крэйсер.
  4. Прызначаны для абслугоўвання лініі сувязі ці шляхоў зносін.

    • Лінейная міліцыя.
    • Л. манцёр.

лінейчаты, .

Які мае на сваёй паверхні лініі ў адным напрамку.

  • Л. ліст.

|| наз. лінейчатасць, .

лінёўка, , ж.

  1. гл. лінеіць.

  2. Спосаб, характар лінеення.

    • Косая л.
    • Л. ў клетачку.

лінза, , ж.

Род аптычнага шкла са сферычнымі паверхнямі.

  • Выпуклая л.

|| прым. лінзавы, .

лінія, , ж.

  1. Рыса на плоскасці, паверхні або ў прасторы.

    • Прамая л.
    • Ломаная л.
  2. Рыса, якая вызначае кірунак, мяжу, узровень чаго-н.

    • Берагавая л.
    • Л. гарызонта.
  3. Размяшчэнне чаго-н. у адзін рад.

    • Л. ўмацавання.
  4. Шлях (чыгуначны, водны і інш.) зносін, напрамак якіх-н. перадач.

    • Паветраная л.
    • Трамвайная л.
    • Тэлеграфная л.
  5. Паслядоўны рад продкаў, нашчадкаў, аб’яднаных кроўнымі сувязямі.

    • Л. роду.
  6. перан. Напрамак, спосаб дзеянняў, думак, поглядаў.

    • Л. паводзін.
    • Весці (гнуць; разм.) сваю лінію (дамагацца свайго).
    • Ісці па лініі найменшага супраціўлення (выбіраць найбольш лёгкі спосаб дзеянняў, ухіляючыся ад цяжкасцей).
  7. перан. Галіна якой-н. дзейнасці.

    • Працаваць па грамадскай лініі.
  8. Старая руская мера даўжыні, роўная ​110 цалі.

  • Па лініі чаго, у знач. прыназ. — у галіне чаго-н.

  • Дзейнічаць па лініі мясцкома.

лінкор, , м.

Скарачэнне: лінейны карабель; вялікі добра ўзброены ваенны карабель, прызначаны для буйных баявых аперацый.