Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

магнолія, , ж.

Вечназялёнае паўднёвае дрэва або кусты з вялікімі пахучымі кветкамі.

|| прым. магноліевы, .

  • Сямейства магноліевых (наз.).

магутнасць, , ж.

  1. гл. магутны.

  2. Фізічная велічыня, якая паказвае адносіны работы да часу, на працягу якога яна выконваецца.

    • М. электрастанцыі.
  3. мн., перан. Вытворчыя аб’екты (электрастанцыі, заводы, машыны).

    • Новыя энергетычныя магутнасці.

магутны, .

  1. Вельмі вялікі, значны (па сіле, велічыні).

    • М. ўдар.
    • М. ўраган.
  2. Які мае вялікую магутнасць (у 3 знач.).

    • М. рухавік.
  3. Тоўсты, масіўны (пласт, слой).

    • М. пласт гліны.
  4. З вялікімі вытворчымі і матэрыяльнымі магчымасцямі.

    • Магутная краіна.

|| наз. магутнасць, .

магчы, ; незак.

  1. Быць у стане, мець магчымасць (рабіць што-н.).

    • М. працаваць.
  2. Мець права, абавязак.

    • Не можам атэставаць.
  3. Абазначае верагоднасць, магчымасць якога-н. дзеяння.

    • Можа паказацца.

  • Не магчы (не ўмець) звязаць двух слоў (разм. неадабр.) — пра няўменне прыгожа, звязна гаварыць, выказваць свае думкі.

  • Не можа быць! — вокліч, які выказвае недавер, сумненне, здзіўленне і пад.

  • Не можа быць (і) гаворкі — нельга нават і гаварыць аб выкананні, здзяйсненні чаго-н.

|| зак. змагчы, .

магчыма, прысл.

  1. Прысл. да магчымы (у 2 знач.).

  2. у знач. пабочн. сл. Можа быць, можа.

    • Я, м., успомню.
  3. безас. , у знач. вык. Не выключана магчымасць.

    • Усё м.

магчымасць, , ж.

  1. гл. магчымы.

  2. Сродкі, умовы, неабходныя для здзяйснення чаго-н.

    • Вялікія магчымасці.
    • Па магчымасці (наколькі магчыма).
    • Па меры магчымасцей (адпаведна з сіламі, з магчымасцямі).

магчымы, .

  1. Такі, які можа адбыцца, дапушчальны.

    • Падобны выпадак м.
  2. Які можна здзейсніць, ажыццявіць.

    • Пытанне гэта магчыма разгледзець неадкладна.

|| наз. магчымасць, .

мадам, нескл., ж.

  1. Зварот да замужняй жанчыны ў Францыі, дарэвалюцыйнай Расіі і некаторых іншых краінах.

  2. У буржуазна-дваранскім асяроддзі дарэвалюцыйнай Расіі: выхавальніца-іншаземка ў багатай сям’і.

мадапалам, , м.

Баваўняная тканіна, з якой шыюць пераважна бялізну.

|| прым. мадапаламавы, .

мадзець, ; незак. (разм.).

  1. Жыць у беднасці, гібець.

    • Не жывём, а сяк-так мадзеем.
  2. Станавіцца хваравітым, чахнуць.

  3. Бязмэтна існаваць, марнець.