Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

хлебарэзны, .

Прызначаны для рэзкі хлеба.

  • Х. стол.

хлебасол, , м.

Хлебасольны, гасцінны чалавек.

  • Ён быў вялікі х.

|| ж. хлебасолка, .

|| прым. хлебасольскі, .

хлебасольства, , н.

Гатоўнасць і ўменне гасцінна сустрэць і пачаставаць.

  • Беларускае х.

|| прым. хлебасольны, .

хлебніца, , ж.

  1. Від талеркі, падноса, на якіх падаюць на стол хлеб.

  2. Невялікая скрынка для захавання хлеба.

  3. Спецыяльная дзежка, у якой рашчыняюць хлеб.

хлестакоўшчына, , ж.

Бессаромная нястрымная пахвальба [ад імя Хлестакова, героя камедыі М.В.Гогаля «Рэвізор»].

хлеў, , м.

Памяшканне для жывёлы і хатніх птушак.

|| памянш. хлеўчык, і хлевушок, .

хлёбаць, ; незак. (разм.).

  1. Есці, чэрпаючы лыжкай вадкую страву.

    • Х. суп.
  2. Піць вялікімі глыткамі.

    • Ён з прагнасцю хлёбае ваду.

|| аднакр. хлёбнуць, і хлебануць, .

  • Хлебануць гора (разм.) — перанесці, паспытаць многа непрыемнага, цяжкага.

|| наз. хлёбанне, .

хліпаць, ; незак. (разм.).

  1. Ціха плакаць, усхліпваць.

    • Дзесьці жаласна хліпала дзіця.
  2. перан. Слаба, мігатліва гарэць.

    • У цемені хліпаў агеньчык свечкі.

|| аднакр. хліпнуць, .

|| наз. хліпанне, .

хлопаць, ; незак.

  1. Стукаць па чым-н., звычайна з шумам.

    • Х. далоняй далонню па плечуку каго-н.
  2. Утвараць моцныя гукі, стукаючы чым-н.

    • Х. дзвярамі.
  3. Утвараць кароткія адрывістыя гукі.

    • Дзесьці хлопалі стрэлы.

|| аднакр. хлопнуць, .

|| наз. хлопанне, .

хлопец, , м.

Малады чалавек, юнак.