Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

быва́ла пабочн. сл. (разм.).

Здаралася ў мінулым раней, іншы раз.

  • Сядуць, б., ды люлькі закураць.
  • Раней, б., я часта хадзіў на паляванне.

быва́лы, .

  1. Які многа дзе бываў і многа бачыў, з вялікім жыццёвым вопытам.

    • Ён чалавек б.
  2. Прывычны, які бываў ужо раней.

    • Справа гэта бывалая.

быва́ць, ; незак.

  1. Прыходзіць да каго-н., наведваць каго-н.

    • Часта б. у гасцях.
  2. Знаходзіцца, прысутнічаць дзе-н.

    • Мала б. дома.
  3. Здарацца, мець месца.

    • Маланка бывае і зімою.
  4. (2 ас. адз. і мн. л.). Форма развітання.

    • Бывайце, маладыя гады.
    • Бывайце здаровы.

  • Бываць на людзях — быць сярод людзей, з людзьмі.

  • Як ні ў чым не бывала — як быццам нічога не здарылася.

бы́дла, , ж., зб.

  1. Буйная рагатая жывёла.

    • Гнаць б. ў поле.
  2. перан. Пры выказванні зневажальных, пагардлівых адносін да каго-н. (разм. пагард.).

    • З дзяцінства ён толькі і чуў: «мужык, б.».

|| прым. быдлячы, .

бык1, , м.

Прамежкавая апора маста.

  • Бетонныя быкі.

бык2, , м.

  1. Самец буйной рагатай жывёлы, дзікай і свойскай.

    • Бой быкоў.
    • Племянны б.
  2. мн. Падсямейства буйных жвачных млекакормячых (тур, бізон, зубр і пад.).

  • Браць быка за рогі (разм.) — пачынаць дзейнічаць энергічна, з галоўнага.

|| памянш. бычок, .

  • Быць бычку на вяровачцы (прыказка).

|| прым. бычыны, і бычачы, .

былі́на, , ж.

Народная эпічная песня пра багатыроў і іх подзвігі.

  • Гераічная б.

|| прым. былінны, .

  • Б. герой.

былі́нка, , ж.

Сцяблінка травы, травінка.

  • Сухая б.

быллё, , н., зб.

Высакарослае сцяблістае пустазелле; бур’ян.

  • Зарасці (парасці) быллём (разм.) — адысці ў нябыт, забыцца.

былы́, .

  1. Мінулы, прошлы.

    • Былыя падзеі.
    • Успамінаць былое (наз.).
  2. Які страціў ранейшае становішча, прызначэнне.

    • Б. студэнт.
    • Былая слава.