Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Ляпу́шка1 ’мокры снег, слата, хлюпота’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да ля́па3 (гл.).

Ля́пушка2 ’бразготка’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да ля́паць1 (гл.).

Ляпу́шка ’ляжанка’ (шум., Сл. ПЗБ). Рус. пск., цвяр. лепу́ха, лепуха́. Бел.-рус. ізалекса. Відавочна, да ляпі́ць (гл.).

Ля́пушкі ’лісічкі’ (Сцяшк.). Балтызм. Параўн. літ. lẽpšė, lẽpšis, lepeškà ’абабак, Boletus scaber’. Суфікс ‑ушкі (балтыйскага паходжання) параўн. у авярушкі, гаварушкі і інш.

Ля́пша (асудж.) ’нязграбны, непаваротлівы чалавек’ (ігн., Сл. ПЗБ). З літ. lẽpšė ’вялы чалавек, цюхцяй’ (Грынавяцкене, там жа, 2, 721).

Ляпшу́к ’абабак, Leccinum scabrum’ (вільн., ігн., Сл. ПЗБ). З літ. lepšiùkas ’тс’ (Грынавяцкене, там жа, 2, 721).

Ляпя́к ’стары грыб’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Роднаснае да ляпіць (гл.).

Ляпя́нік ’ганчар’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Да ляпі́ць (гл.). Аб суфіксе ‑янік (які з ‑яннік) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 56–57.

Ляпя́нка, ліпʼя́йка, лыпʼя́нка, лыпля́нка, ляплёнка, ляпонка ’жылая глінабітная пабудова’, ’зямлянка’. Укр. ліпля́нка, ліпʼя́нка ’хата з гліны’, польск. lepianka, lepʼånka, lepi̯onka ’тс’, ст.-польск. lepianka, lepionka ’нешта злепленае’, каш. lepʼȯnka яшчэ азначае ’гліняная падлога’, ’гліняная пабудова’; чэш. ходск. lepenka ’гліна, змешаная з саломай і вотруб’ем, якой абмазваўся вільчык страхі’. У зах.- і паўд.-слав. мовах гэта лексема мае значэнне ’кардон’, ’толь’, ’наклейка’. Узыходзіць да прасл. формы lěpjen‑ъka ’нешта злепленае’ (Слаўскі, 4, 162). Да ляпі́ць (гл.) < прасл. lěpiti ’мазаць’.