Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

*Ляпота1 лепота ’слота’, ’вадкая гразь’ (ТС). Да ля́па3 (гл.). Тоесныя па паходжанню лексемы з рус. тэрыторыі (гл. Горячева, Этимология–72, 131).

Ляпота2 ’пэцкаль’ (ТС). Экспрэсіўнае ўтварэнне ад ляпі́ць. Параўн. тураў. лепі́ць ’тынкаваць’.

Ляпоця ’шапялявы’ (добр., Мат. Гом.). Рус. вяц. ляпота ’тс’. Відавочна, балтызм, утвораны пры дапамозе суфікса ‑ота ад дзеяслова, роднаснага да літ. švepl(i)úoti, šveplénti ’шапялявіць’.

Ля́псус ’недарэчная, грубая памылка’ (ТСБМ). Новае запазычанне з польск. ці рус. моў, у якіх — з лац. lapsus ’паданне, падзенне’, ’памылка’, ’памылковы крок’ (Слаўскі, 4, 50; Лёхін, 413).

Ляпу́каць ’плявузгаць’ (жытк., Нар. словатв., ТС). Да ля́паць2 (гл.). Суфікс ‑ук‑ перадае працягласць дзеяння (параўн. шушукаць).

Ляпу́шка1 ’мокры снег, слата, хлюпота’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да ля́па3 (гл.).

Ля́пушка2 ’бразготка’ (швянч., Сл. ПЗБ). Да ля́паць1 (гл.).

Ляпу́шка ’ляжанка’ (шум., Сл. ПЗБ). Рус. пск., цвяр. лепу́ха, лепуха́. Бел.-рус. ізалекса. Відавочна, да ляпі́ць (гл.).

Ля́пушкі ’лісічкі’ (Сцяшк.). Балтызм. Параўн. літ. lẽpšė, lẽpšis, lepeškà ’абабак, Boletus scaber’. Суфікс ‑ушкі (балтыйскага паходжання) параўн. у авярушкі, гаварушкі і інш.

Ля́пша (асудж.) ’нязграбны, непаваротлівы чалавек’ (ігн., Сл. ПЗБ). З літ. lẽpšė ’вялы чалавек, цюхцяй’ (Грынавяцкене, там жа, 2, 721).

Ляпшу́к ’абабак, Leccinum scabrum’ (вільн., ігн., Сл. ПЗБ). З літ. lepšiùkas ’тс’ (Грынавяцкене, там жа, 2, 721).

Ляпя́к ’стары грыб’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Роднаснае да ляпіць (гл.).

Ляпя́нік ’ганчар’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Да ляпі́ць (гл.). Аб суфіксе ‑янік (які з ‑яннік) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 56–57.