Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цепла...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая а) па значэнню адпавядае слову цеплавы, напрыклад: цепластанцыя, цеплатраса; б) абазначае адносіны да цяпла (у 1, 2 знач.), цеплавой энергіі, яе атрымання і выкарыстання, напрыклад: цеплазабеспячэнне, цеплаўстойлівасць.

цеплаабме́н, ‑у, м.

Працэс пераносу цеплаты ад больш нагрэтых цел, асяроддзя і пад. да менш нагрэтых. Цеплаабмен у глебе. Цеплаабмен у атмасферы.

цеплаабме́ннік, ‑а, м.

Апарат для перадачы цяпла ад асяроддзя з больш высокай тэмпературай да асяроддзя з больш нізкай тэмпературай.

цеплаабме́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да цеплаабмену, утварае цеплаабмен. Цеплаабменны працэс. Цеплаабменныя апараты.

цеплаадда́ча, ‑ы, ж.

Спец.

1. Цеплаабмен паміж паверхняй цела і акаляючым асяроддзем.

2. У фізіялогіі — вылучэнне жывёльным арганізмам цёпла ты, якая ўтвараецца ў працэсе яго жыццядзейнасці, у акаляючае асяроддзе.

цеплаахо́ва, ‑ы, ж.

Спец. Тое, што і цеплаізаляцыя. Цеплаахова жылога дома.

цеплаахо́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да цеплааховы. Цеплаахоўныя ўласцівасці матэрыялу.

цеплава́ты, ‑ая, ‑ае.

Крыху, ледзь цёплы; летні. З вечара — не часта здараецца такое ў студзені — з поўдня пацягнула цеплаватай сырасцю. Мыслівец. [Міхаліна] ўзяла з пліты цеплаватай вады. Пальчэўскі.

цеплаві́к, ‑а, м.

Разм. Спецыяліст па эксплуатацыі цеплавых установак.

цеплаво́з, ‑а, м.

Лакаматыў, які прыводзіцца ў дзеянне рухавіком унутранага згарання. На змену паравозам ідуць электравозы і цеплавозы. «Беларусь». Нізкі, сіплы гудок цеплавоза скалануў паветра. Радкевіч.