Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

прагу́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Гулянне пехатой на свежым паветры або паездка на невялікую адлегласць для адпачынку. Пасля снедання і да самага абеду Уладзімір Ільіч, не адрываючыся, працаваў над кнігай, а пасля з хлопчыкам пайшоў на прагулку. Гурскі. Прагулка на гэты раз пачалася пасля абеду. На невялікай яхце было поўна народу. Дуброўскі.

прагу́львацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да прагуляцца.

2. Зал. да прагульваць (гл. прагуляць у 2, 3 і 4 знач.).

прагу́льваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да прагуляць.

прагу́льны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Прапушчаны па прычыне прагулу, праведзены без работы. Прагульныя дні.

прагу́льшчык, ‑а, м.

Той, хто не выходзіць на работу без уважлівай прычыны, хто робіць прагулы. — Бо гультай або, вазьмі, прагульшчык .. наровіць толькі на чужым пажывіцца, а сам карысці не дае. Кулакоўскі.

прагу́льшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да прагульшчык.

прагуля́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Разм. Тое, што і прагулка. Учарашняя начная прагулянка і добры адпачынак на свежым паветры спрыялі вялізнаму апетыту. Мурашка.

прагуля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.

Гуляючы, пахадзіць; не спяшаючыся, прайсціся. — Можа, ты маеш ахвоту прагуляцца са мною па дарозе на Шабуні? — неўзабаве запытаў Лабановіч Турсевіча. Колас.

прагуля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.

1. Правесці некаторы час гуляючы. Прагуляць гадзіну на свежым паветры. // Пралодарнічаць, прагультаяваць. [Шэмет:] — Прагулялі лета, а цяпер дроў шукаеце? Лобан.

2. што і без дап. З-за гульні прапусціць што‑н., пазбавіцца чаго‑н. Прагуляць абед. □ — Ды і рагатку, відаць, прагуляў недзе, — глянуў .. [Сакоўскі] на Алешкавы рукі. Якімовіч.

3. што і без дап. Зрабіць прагул, не пайсці на работу.

4. што. Патраціць на гулянне, п’янства. Багаты ў мінулым, .. [Анупрэй] прагуляў большую палавіну свайго хутара. Пестрак.

5. Правесці некаторы час у п’янстве, гулянках.

6. Пацярпець паражэнне ў гульні. // каго-што. Прайграць каго‑, што‑н. Цівун ухмыльнуўся тоўстымі губамі: — Мусіць, заслужыў, калі пан прагуляў цябе... Добрага работніка не прагуляў бы! Якімовіч.

прагумава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад прагумаваць.

2. у знач. прым. Насыпаны, пакрыты гумавай сумессю, з гумавай праслойкай. Прагумаваны плашч.