Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цеплата́, ‑ы, ДМ ‑лаце, ж.

1. Спец. Від энергіі, што ствараецца бязладным рухам мікрачасцінак цела (малекул, атамаў і пад.) і праяўляецца ў награванні яго. Адзінка вымярэння цеплаты.

2. Тое, што і цеплыня. Востры сум.. патроху раставаў ад бадзёрых Юзікавых слоў, ад цеплаты і дужасці яго грудзей. Крапіва.

цеплатво́рнасць, ‑і, ж.

Здольнасць утвараць цяпло. // Спец. Колькасць цяпла ў калорыях, якую выдзяляе 1 кг якога‑н. рэчыва пры поўным згаранні. Цеплатвернасць паліва.

цеплатво́рны, ‑ая, ‑ае.

Здольны ўтвараць цяпло. Цеплатворны матэрыял. Цеплатворнае рэчыва.

цеплатра́са, ‑ы, ж.

Лінія, шлях цеплаправода.

цеплатэ́хнік, ‑а, м.

Спецыяліст у галіне цеплатэхнікі. Інжынер-цеплатэхнік. □ [Люба:] — Буду ў вас працаваць. — У дэпо? — Ну але. Цеплатэхнікам. Васілёнак.

цеплатэ́хніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Галіна тэхнікі, якая займаецца пытаннямі атрымання і выкарыстання цяпла ў прамысловасць сельскай гаспадарцы, побыце і пад. // Комплекс навуковых дысцыплін па вывучэнню метадаў атрымання, ператварэння і выкарыстання цеплаты.

цеплатэхні́чны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з прамысловым атрыманнем і выкарыстаннем цеплаты. Цеплатэхнічныя разлікі.

цеплаўсто́йлівасць, ‑і, ж.

Здольнасць цела вытрымліваць высокую тэмпературу або значную рознасць тэмператур, не трацячы сваіх якасцей. Выпрабаванне на цеплаўстойлівасць. Цеплаўстойлівасць металу.

цеплаўсто́йлівы, ‑ая, ‑ае.

Якому ўласціва цеплаўстойлівасць. Цеплаўстойлівая сталь. Цеплаўстойлівыя сплавы.

цеплаўтвара́льны, ‑ая, ‑ае.

Які мае здольнасць да цеплаўтварэння.