Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ты́рла, ‑а, н.

Абл. Месца на пашы, дзе стаіць жывёла (авечкі, каровы, коні) у час гарачыні або ноччу. [Гараська:] — А пастухі казалі, што вы нешта ўсё вакол каро[віна]га тырла кружылі. Якія ж там грыбы ў алешніку?.. Навуменка.

тырс, ‑а, м.

У грэчаскай міфалогіі — жазло Дыяніса (у рымскай — Вакха) і яго спадарожнікаў, абвітае плюшчом і вінаградным лісцем.

[Грэч. thyrsos.]

ты́рса, ‑ы, ж.

Від кавылю.

тырса́, ы́, ж.

Разм. Апілкі. Тырса, што сыпалася з дубовай, прарэзіны, была цёплая і мяккая, і Дзяніс, тады яшчэ падлетак, зграбаў яе са свайго лапця. Чыгрынаў. Побач з домікам — вароты, на ўсю шырыню іх каранцінная падушка з тырсы. Місько.

тырча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.

Разм. Тое, што і тарчаць. То там, то сям высока ў небе тырчалі трубы фабрык і заводаў. Колас. На лесвіцы нікога не было. Толькі ў шчыліне дзвярэй тырчала нейкая блакітная паперка. Арабей. Падышла царэўна да рыцара і ўбачыла на яго руцэ свой залаты пярсцёнак, а з кішэні ражок бацькавай хустачкі тырчыць... Якімовіч. Нікому не хацелася тырчаць на вуліцы, калі тут будзе рабіцца сапраўдны цуд, калі будзе рыхтавацца выбух, які пачуюць ажно ў самім Берліне. Бураўкін.

тырчко́м, прысл.

Разм. У вертыкальным становішчы; стаўма. Сабака прысеў на заднія лапы, паставіў тырчком вушы і чакае, калі да мяча наблізіцца Жорык. Даніленка.

тырчма́, прысл.

Разм. Тое, што і тарчма. А селянін зноў ставіў лапату тырчма і нагой моцна націскаў на яе. Васілеўская.