Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пратапта́ць, ‑тапчу, ‑топчаш, ‑топча; зак., што.

1. Пракласці частай хадзьбой (дарожку, сцежку і пад.). — [Рысь] ведала, што сцежку пратапталі алені і што тут яны адзін за адным на вадапой ходзяць. В. Вольскі. [Васіль:] — Я многа, брат, тут сцежак пратаптаў. За вайну ўсё было зарасло. Шамякін.

2. Працерці, пранасіць хадзьбой. Пратаптаць боты.

3. Таптаць некаторы час.

пратара́нены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад пратараніць.

пратара́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., што.

Урэзаўшыся, прабіць наскрозь. Пратараніць самалёт. Пратараніць сцены крэпасці.

пратара́ньвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да пратараньваць.

пратара́ньваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пратараніць.

пратарахце́ць, ‑хчу, ‑хціш, ‑хціць; зак.

Разм.

1. Праехаць з грукатам, з тарахценнем. Дарога была пустая. Толькі аднойчы пратарахцела па ёй фурманка. Новікаў.

2. Тарахцець некаторы час. Каля моста пратарахцеў матор і сціх. Няхай.

пратаргава́цца, ‑гуюся, ‑гуешся, ‑гуецца; зак.

1. Панесці страты, займаючыся гандлем, продажам чаго‑н. — Я, Волечка, і сама не раз так думала, з людзьмі гаварыла: ён жа ў магазіне працуе, пратаргуецца, прап’е ўсё. Ваданосаў.

2. Таргавацца некаторы час.

пратарго́л, ‑у, м.

Лякарства ў выглядзе вадкасці або мазі, якое ўжываецца пры хваробах вачэй, скуры і інш.

[Ад пратэін — бялок, лац. argentum. — серабро і oleum — масла, алей.]

пратарча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑ныць; зак.

Разм. Тое, што і пратырчаць. Прачытаўшы запіску Качуры, ... Марына Міхайлаўна ўзлавалася без меры. «Я нізавошта не пайду. Няхай ён хоць усю ноч пратарчыць каля плаціны». Паслядовіч.

пратары́ць, ‑тару, ‑торыш, ‑торыць; зак., што.

Пракласці яздой, хадзьбой (дарогу і пад.). Раней тут дарогі не было, яе пратарылі партызаны. Янкоўскі. Следам [за першым савецкім спадарожнікам] пратарыў першую сцежку ў космас наш чалавек. Лужанін.