Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

русіфіка́цыя, ‑і, ж.

У царскай Расіі — насільнае распаўсюджанне рускай мовы і культуры сярод нацыянальных меншасцей. Царскае самадзяржаўе вякамі праводзіла палітыку гвалтоўнай русіфікацыі ўскраінных народнасцей. «Весці».

ру́ская,

гл. рускія.

ру́скі 1,

гл. рускія.

ру́скі 2, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да Русі. Расіі. Руская гісторыя. Руская прырода. Рускае грамадства.

2. Які мае адносіны да рускіх, належыць ім. Руская мова. Руская культура. // Уласцівы рускім, такі, як у рускіх. Рускі характар.

ру́скія, ‑іх; адз. рускі, ‑ага, м.; руская, ‑ай, ж.

Усходнеславянскі народ, які складае асноўнае насельніцтва РСФСР і шырока прадстаўлены ў іншых рэспубліках Савецкага Саюза.

руст, ‑а, М ‑сце, м.

Спец. Камень з груба абчасанай ці выпуклай знешняй наверхняй, які скарыстоўваецца пры кладцы і абліцоўцы будынкаў.

[Ад лац. rusticus — грубы, неапрацаваны.]

рустава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.

Спец. Абліцоўваць рустамі. Руставаць фасад.

русто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. руставаць.

ру́стыка, ‑і, ж.

Спец. Абліцоўка будынка каменем з груба абчасанай ці выпуклай знешняй паверхняй, якая стварае ўражанне масіўнасці, манументальнасці будынка.

[Ад лац. rusticus — грубы, неапрацаваны.]

ру́сы, ‑ая, ‑ае.

Светла-карычневы з шараватым ці жаўтаватым адценнем (пра валасы). Русыя вусы. Русая барада. □ [Веньяміну] робіцца весела: у русых валасах дзяўчыны заблыталася травінка. Навуменка. Дзве русыя тоўстыя касы звісалі ніжэй паясніцы. Гурскі. // Які мае валасы такога колеру (пра чалавека). Ад бессані, ад звону гарадскога ў край буслоў, калін і медуніц, да яснавокіх русых маладзіц мяне вяртае самы юны спогад. Федзюковіч. У непрагляднай завірусе Цябе прыкмечу я здалёк — Сярод чарнявых, белых, русых Ты ўся гарыш, як вугалёк. Дайнека.

руся́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Блізкі да русага, светла-русы (пра валасы). Была .. [Лена] даволі прыгожая, з карымі вачамі, з доўгімі русявымі косамі, якія ў тыя гады былі модныя. Дубоўка. На галаве [Сюзаны] пушыстая вязаная хустка, з-пад якой выбіваецца пасмачка русявых валасоў. Навуменка. // Які мае такія валасы. Чалавеку гадоў было на выгляд за трыццаць. Такі сабе русявы.. мужчынка, даўно няголены. Брыль. — А ты тутэйшы? — увязаўся ў гаворку русявы чырвонаармеец. Мікуліч.