Verbum

э́кскурс, ‑у, м.

Адхіленне, адступленне ад галоўнай тэмы з мэтай падрабязней высветліць пабочнае пытанне. К. Чорны часта выкарыстоўвае маналогі-споведзі герояў, якія з’яўляюцца своеасаблівымі экскурсамі ў іх біяграфіі. Дзюбайла. Экскурс у гісторыю — гэта зноў жа своеасаблівая падрыхтоўка ў зборніку «Вянок» да так знамянальных у ім слоў «Краю мой родны! Як выкляты богам...». Лойка.

экскурсаво́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Асоба, якая паказвае экскурсантам выстаўленыя для агляду экспанаты ці вядзе іх па выдатных, памятных мясцінах, суправаджаючы наказ неабходнымі тлумачэннямі. Мяркуючы па гаворцы, пытанне, хто будзе правадніком, экскурсаводам, ужо вырашана, — цяпер проста дамаўляюцца пра маршрут. Мележ.

экскурсаво́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да экскурсавода. Экскурсаводныя абавязкі.

экскурса́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Удзельнік экскурсіі (у 1 знач.). Не экскурсантам, а салдатам, Абпаленым агнём баёў, З гранатамі ды аўтаматам На дах рэйхстага я ўзышоў. Прануза.

экскурса́нтка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да экскурсант.

экскурса́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да экскурсанта. Экскурсанцкі білет. Экскурсанцкі вагон.

экскурсі́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да экскурсіі (у 1 знач.). Экскурсійны сезон.

2. Прызначаны для абслугоўвання экскурсантаў, экскурсій. Экскурсійнае бюро.

экску́рсія, ‑і, ж.

1. Наведванне (звычайна калектыўнае) чаго‑н., паездка, прагулка куды‑н. з навуковай, адукацыйнай ці іншай мэтай. Экскурсія ў музей. □ Экскурсія закончылася, але нікому з вучняў не хацелася пакідаць завод — так тут усё было цікава, захапляюча. Рунец.

2. Разм. Група ўдзельнікаў такой паездкі, прагулкі, наведвання. І вось аднойчы, ужо сярод лета, на Манін агарод прыйшла цэлая экскурсія: старшыня калгаса, брыгадзіры і Іван Навумавіч. Якімовіч.

[Ад лац. excursus — вылазка.]

экслі́брыс, ‑а, м.

Па-мастацку аформлены кніжны знак, які наклейваецца на ўнутраным баку вокладкі кнігі і паказвае на прыналежнасць яе ўладальніку. Многія ўладальнікі бібліятэк аздабляюць свае кнігі спецыяльным кніжным знакам экслібрысам: сімвалічным малюнкам з імем кнігалюба. «Помнікі».

[Лац. ex libris — з кніг.]

экслібрысі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Мастак, які малюе экслібрысы.