закавы́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Разм. Тое, што і закавыка.
закадзі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе.
Зак. да кадзіраваць.
зака́дравы, ‑ая, ‑ае.
Які чуецца, вымаўляецца за кадрам; які знаходзіцца па-за кадрам. Закадравы дыктарскі тэкст.
закады́чны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Вельмі блізкі, сардэчны (пра сябра, сяброўскія адносіны). Смалярня стала на некаторы час галоўным штабам двух закадычных прыяцеляў, Лабановіча і Тукалы. Колас. [Юзік] ахвотна згаджаўся з усім, з чым былі згодны яго закадычныя сябры Васіль і Міхась. Якімовіч.
закажане́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Недарослы з-за дрэннага догляду, запушчанасці; зачахлы, здрабнелы. На сялянскіх вазах дзядзькі прадавалі вялую бульбу, кавалак тонкага сала, закажанелае парася. Дамашэвіч.
закажане́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Спыніць рост, трапіўшы ў неспрыяльныя ўмовы; зачахнуць, здрабнець. Цяля закажанела. □ — Не падкармілі, Параска, палетак у час, закажанеў лён, — сказала Васіліна, не хаваючы сваёй нездаволенасці. Хадкевіч.
зака́з 1, ‑у, м.
1. Даручэнне або просьба зрабіць, выканаць што‑н. Браць заказ. □ Прыносіць бабуля Івану заказ на чаравікі і задатак. Якімовіч. [Змітрака] здзівіла, што афіцыянтка, не атрымаўшы заказу, прынесла ўсё сама. Ваданосаў.
2. Заказаная рэч. Разнесці гатовыя заказы.
•••
Як на заказ; як па заказу — пра тое, што адпавядае якому‑н. патрабаванню, з’яўляецца ўзорным, выдатным. Дні пагодныя, як на заказ. Мележ. — Надвор’е, як па заказу, — сустрэў Мальвіну Леванок. Стаховіч.
зака́з 2, ‑у, м.
Уст. Забарона.
зака́заны 1, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад заказаць 1 (у 1 знач.).
зака́заны 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад заказаць 2.
заказа́ць 1, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак.
1. што і па чым. Даць заказ 1 (у 1 знач.) на што‑н. Заказаць абед. □ Пайшлі браты да каваля і заказалі сабе па булаве. Якімовіч. Чырванеючы ад хвалявання.., Лёня заказаў музыкам свой любімы вальс. Брыль.
2. Разм. Даць наказ, апавясціць. Заказаць абед. □ [Стараста:] — Ну, я ўжо заказаў, каб пасылалі хлопцаў у школу. Колас.
заказа́ць 2, ‑кажу, ‑кажаш, ‑кажа; зак., каму-чаму, звычайна з інф.
Уст. Забараніць. Ну, а сэрца, ці сэрцу закажаш, Што зрабіць — ці забыць, ці кахаць. Астрэйка.
•••
(І) дзесятаму заказаць — зарачыся ніколі больш не рабіць чаго‑н.
зака́зваць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заказаць 1.
зака́зваць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да заказаць 2.