Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя

глыбакаснежжа, ✂, н. (спец.).

Зімовы час глыбокіх снягоў.

глыбець, ✂; незак.

Станавіцца больш глыбокім.

|| зак. паглыбець, ✂.

глыбіня, ✂, ж.

  1. Адлегласць ад паверхні да дна або ад якога-н. месца ў напрамку да нізу.

    • Г. возера.

  2. чаго. Прастора ўнутр ад мяжы, ад краю чаго-н.

    • У глыбіні лесу.

  3. перан., чаго. Сіла, ступень праяўлення чаго-н.; змястоўнасць.

    • Г. пачуцця.
    • Г. думак.

◊

  • Да глыбіні душы — вельмі моцна крануць, уразіць.

  • У глыбіні душы — пра пачуцці, перажыванні людзей, скрытыя ад іншых.

  • У глыбіні вякоў — у далёкім мінулым.

|| прым. глыбінны, ✂.

  • Глыбінная бомба (супраць падводных лодак).
  • Глыбінная вёска (якая знаходзіцца далёка ад цэнтра).

глыбінямер, ✂, м.

Прыбор для вымярэння глыбіні адтулін пазоў, вышыні выступаў у дэталях машын.

глыбока...

Першая частка складаных слоў са знач.:

  1. які знаходзіцца глыбока, на вялікай глыбіні (у 1 знач.), які ўдаецца ў глыбіню, напр. глыбоказалягальны, глыбокапрамярзальны,глыбокарыхліцель, глыбокаўрэзаны;
  2. які знаходзіцца глыбока (у 2 знач.), напр. глыбокаразмешчаны (раён);
  3. глыбокі (у 4 знач.), напр. глыбокапаважаны, глыбокашаноўны.

глыбокапаважаны, ✂.

Вельмі шаноўны (ужыв. пры ветлівым афіцыйным звароце).

глыбокі, ✂.

  1. Які мае вялікую глыбіню (у 1 знач.).

    • Глыбокая яма.
    • Рыба плавала глыбока (прысл.).

  2. Які знаходзіцца ў глыбіні (у 2 знач.) чаго-н., аддалены.

    • Г. тыл.

  3. перан. Недаступны, скрыты.

    • Глыбокая тайна.

  4. перан. Які валодае глыбінёй (у 3 знач.), модны, поўны.

    • Глыбокія пачуцці.
    • Глыбокія думкі.

  5. Які дасягнуў высокай ступені праяўлення, мяжы ў сваім развіцці.

    • Глыбокая старасць.
    • Глыбокая ноч.

глынуць, ✂; зак.

  1. гл. глытаць.

  2. Перакусіць або выпіць (разм.).

    • Глыні трохі перад адыходам.

◊

  • Глынуць гора (слёз) (разм.) — перанесці многа цяжкасцей.

глытаць, ✂; незак.

Пры дапамозе мышцаў горла праштурхоўваць што-н. праз стрававод.

  • Г. ежу.
  • Г. кнігі (перан. прагна і без разбору чытаць).
  • Г. слёзы (перан. старацца стрымаць слёзы).
  • Г. паветра (уцягваць у сябе).
  • Г. словы (перан. гаварыць хутка і неразборліва).

|| аднакр. глытнуць, ✂.

|| наз. глытанне, ✂.

|| прым. глытальны, ✂.

глыток, ✂, м.

  1. Аднаразовы рух мускулаў глытальных мышцаў пры глытанні.

    • Выпіць за два глыткі.

  2. Колькасць вадкасці, якая глытаецца за адзін раз.

    • Г. вады.