Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
авеілмнортуц

хрэсьбіны, ✂.

Тое, што і хрысціны.

|| прым. хрэсьбінны, ✂.

  • Хрэсьбінныя песні.

хто, займ.

  1. пытальны: Абазначае агульнае пытанне аб жывых істотах і пра стан каго-н.

    • Хто ідзе? Каго ты прывёў?

  2. Ужыв. ў значэнні вылучальных або ўказальных займеннікаў: «каторы», «той».

    • Мала хто ўмеў так бегаць.
    • Многа зробіць, хто рана ўстане.

  3. Хто-небудзь, хтосьці (разм.).

    • Каб хто чуў, што ён гаварыў.

  4. адносны: Падпарадкоўвае даданыя дапаўняльныя сказы.

    • У таго добрыя вынікі, хто стараецца працаваць.

  5. адносны: Падпарадкоўвае даданыя дзейнікавыя сказы (пераважна пры наяўнасці ў галоўным сказе суадноснага слова «той»).

    • Хто пытае — той не блудзіць (прыказка).
    • Хто сам на працы гарыць, той і людзям свеціць (прыказка).

  6. адносны: Падпарадкоўвае даданыя азначальныя сказы; па значэнню адпавядае слову «каторы».

    • Сабраліся ўсе, хто разам ваяваў.

  7. адносны: У спалучэнні з часціцай «ні» пачынае даданы ўступальны сказ.

    • Мы яго чакаем, хто б ён ні быў.

  8. Ужыв. ў размеркавальным значэнні пры супастаўленні членаў сказа і сказаў у значэнні: «адно..., другое».

    • Хто спаў, а хто чытаў.

хтосьці, займ.

  1. Невядома які чалавек; нехта.

    • Х. пастукаў у акно.

  2. Які-н. чалавек, усё роўна хто.

    • Пазваць кагосьці на дапамогу.

хто-небудзь, займ.

Які-небудзь чалавек, усё роўна хто.

  • Пазаві каго-небудзь.

хто-ніхто, займ.

Хто-небудзь з людзей; некаторыя людзі.

  • Хто-ніхто выязджаў араць на зіму.

худаваты, ✂.

Крыху худы.

  • Худаватыя плечы.

хударлявы, ✂.

Сухарлявы, крыху худы.

  • Х. чалавек.
  • Х. твар.

|| наз. хударлявасць, ✂.

худасочны, ✂.

  1. Схуднелы, змарнелы ў выніку хваробы, недаядання.

    • Худасочная жанчына.

  2. Пра расліны: слабы, кволы.

    • Худасочная бярозка.

|| наз. худасочнасць, ✂.

худзець, ✂; незак.

Рабіцца худым, худзейшым.

  • Здавалася, што ён з кожным днём усё больш худзее.

|| зак. пахудзець, ✂.

|| наз. пахудзенне, ✂.

худзізна, ✂, ж.

  1. Знешні выгляд худога 1 чалавека.

    • У вочы кінулася яго незвычайная х.

  2. Пра худога чалавека або жывёлу (разм.).