Verbum

юс, ✂, м.

Назва дзвюх літар у стараславянскім алфавіце, якія абазначалі насавыя галосныя.

• Юс вялікі (абазначаў гук «о» насавое).
• Юс малы (абазначаў гук «е» насавое).

юстыцыя, ✂, ж.

Сістэма судовых устаноў, а таксама сфера іх дзейнасці.

• Міністэрства юстыцыі.

ютрань, ✂, ж.

Ранішняя царкоўная служба.

• Пайсці на ю.

юхт, ✂, м.

Сорт моцнай і тоўстай спецыяльна апрацаванай скуры.

• Боты з юхту.

|| прым. юхтовы, ✂.

юшка​¹, ✂, ж.

Металічны кружок або чатырохвугольная пласціна, якімі закладаюць адтуліну ў коміне, каб не выходзіла цёплае паветра.

|| прым. юшачны, ✂.

юшка​², ✂, ж.

1. Страва са свежай рыбы з прыправамі; рыбны адвар.

   • Акунёвая ю.

2. Поліўка (у 1 знач.).

   • Грыбная ю.

3. Жыжка ва ўсякай страве.

   • Сёрбай юшку, на дне гушча! (з народнага).

4. перан. Кроў (разм.).

   • Сунуў кулаком у нос і спусціў яму юшку.

я, займ.

1. Служыць для абазначэння тым, хто гаворыць, самога сябе.

   • Я не я і кабыла не мая (прыказка: нічога не ведаю, ні да чаш не маю дачынення).

2. у знач. наз. нескл., н. Ужыв. для абазначэння сябе самога як асобы.

   • Маё чалавечае «я».
   • Паказаць свае «я» - 1) поўнасцю выявіць свае якасці, магчымасці, здольнасці; 2) настаяць на сваім.

◊

• Вось я цябе (яго, яе, вас, іх)! (разм.) — пагражальны вокрык ці заўвага.

яблык, ✂, м.

Плод яблыні.

• Летні сорт яблыкаў.
• Яблыку няма дзе ўпасці (перан. надта цесна).
• Я. ад яблыні недалёка адкочваецца (прыказка пра таго, хто атрымаў у спадчыну дрэнныя звычкі ад бацькі, маці).

○

• Адамаў яблык — кадык.

• Вочны яблык — шарападобнае цела вока.

◊

• У яблыкі — з цёмнымі круглымі плямамі на поўсці (пра коней).

• Яблык разладу (кніжн.) — прычына, прадмет спрэчкі, сваркі, разладу [паводле старажытнага грэчаскага міфа пра кінуты багіняй разладу Эрыдай яблык з надпісам «найпрыгажэйшай» і як з-за гэтага ўзнікла спрэчка паміж багінямі Герай, Афінай і Афрадытай].

|| памянш. яблычак, ✂.

|| прым. яблычны, ✂.

• Я. сок (з яблыкаў).

яблыня, ✂, ж.

Пладовае дрэва сямейства ружакветных з ядомымі круглымі салодкімі або кісла-салодкімі пладамі.

|| памянш. яблынька, ✂.

|| прым. яблыневы, ✂.

яблычак, ✂, м.

1. гл. яблык.

2. Цэнтр мішэні (у 1 знач.) у выглядзе чорнага круга.

   • Папасці (пацэліць, трапіць) у самы я. (таксама перан. дакладна, правільна ўгадаць, сказаць і пад.; разм.).