Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

чужак, , м. (разм.).

  1. Чужы, прышлы чалавек, чужынец.

  2. Чужы чалавек па духу, поглядах і пад. у якім-н. асяроддзі.

    • Ён ч. сярод іх.
  3. Не родны чалавек, не сваяк.

|| ж. чужачка, .

|| прым. чужацкі, .

чужанін, , м. (нар.-паэт.).

Чужынец.

чужаніца, , м.; , ж..

  1. Чужы, нетутэйшы чалавек; іншаземны захопнік.

  2. Чужы чалавек па духу, поглядах і пад. у якім-н. асяроддзі.

  3. Не родны чалавек, не сваяк.

чужародны, , ж. (кніжн.).

Чужы, неўласцівы, нехарактэрны для каго-, чаго-н.

  • Эпігонскі класіцызм ва ўмовах Беларусі ўспрымаўся як з’ява чужародная.

|| наз. чужароднасць, .

чужацца, ; незак.

  1. Пазбягаць каго-, чаго-н., цурацца.

    • Родныя не чужаліся яго.
  2. Не праяўляць цікавасці да чаго-н.

    • Крытык не чужаўся гісторыі.

чужы, .

  1. Не ўласны, які належыць каму-н. іншаму, не свой.

    • Чужая кніга.
    • Ч. дом.
    • Не браць чужога (наз.).
  2. Далёкі па сваіх поглядах, інтарэсах ад чаго-н.

  3. Які не з’яўляецца месцам пастаяннага жыхарства. радзімай для каго-н.

    • Чужая старонка.
  4. Не звязаны роднаснымі, сваяцкімі, блізкімі адносінамі.

    • Акрамя брата і сястры тут былі і чужыя людзі.

|| наз. чужасць, .

чужына, , ж.

Няродная, чужая краіна, зямля.

  • Жыць на чужыне.

чужынец, , м.

Чужы, нетутэйшы чалавек; вораг, захопнік.

  • Чужынцаў засмактаў дняпроўскі іл.

|| ж. чужынка, .

|| прым. чужынскі, .

чуйны, (разм.).

  1. Які звяртае на ўсё пільную ўвагу, адольны тонка адчуваць.

    • Чуйнае вуха.
    • Дзеці былі пад чуйным наглядам маці.
  2. Які востра перажывае што-н., рэагуе на што-н.

    • Ч. да чужога гора.
  3. Асцярожны; насцярожаны.

    • Чуйныя крокі.
    • Ч. шолах лісця.
  4. Неглыбокі, чуткі.

    • Ч. сон.
    • Чуйная дрымота.

|| наз. чуйнасць, .

чукчы, , м.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Чукоцкай і Каракскай аўтаномных акруг, што ўваходзяць у склад Расійскай Федэрацыі.

|| ж. чукчанка, .

|| прым. чукоцкі, .