Verbum

курыраваць, ✂; незак. (кніжн.).

Ажыццяўляць нагляд і дапамогу.

• К. працу.
• К. студэнтаў.

курыца, ✂, ж.

1. Дамашняя птушка атрада курыных, якую разводзяць для атрымання яек і мяса.

   • Класціся спаць з курамі (вельмі рана).

2. Самка дамашніх курэй, а таксама некаторых іншых курыных.

   • К. з куранятамі.
   • Курам на смех (пра што-н. вельмі недарэчнае).
   • Куры засмяюць каго-н. (пра таго, хто робіць што-н. недарэчнае).
   • Куры не клююць (вельмі многа, звычайна пра грошы).
   • Мокрая к. (пра растрывожанага, спалоханага або бязвольнага бесхарактарнага чалавека).

|| памянш. курачка, ✂.

|| прым. курыны, ✂.

Курыная слепата —

1. тое, што і кураслеп;
2. хвароба вачэй, калі чалавек не бачыць пры слабым святле, асабліва ў прыцемку.

курыцца, ✂; незак.

1. Слаба гарэць, тлець, вылучаючы многа дыму.

   • На вогнішчы курыліся галавешкі.
   • Папяроса не курыцца.

2. чым і без дапаўнення. Вылучаць выпарэнні, лёгкі туман, пару.

   • Ад летняга дажджу курыўся лес парай.

3. Паднімацца ўверх, кружыцца (пра дым, туман, пыл і пад.).

   • За машынай курыўся пыл.

курыць, ✂; незак.

1. Удыхаць і выдыхаць дым якога-н. рэчыва, пераважна тытуню.

   • К. цыгарэту.

2. што і чым. Спальваць пахучыя рэчывы для атрымання дыму прыемнага паху.

   • К. ладанам.

|| аднакр. курнуць, ✂.

|| наз. курэнне, ✂.

|| прым. курыльны, ✂.

• Курыльная табака.
• К. пакой.

курыя, ✂, ж.

У некаторых буржуазных выбарчых сістэмах: разрад выбаршчыкаў, падзеленых па нацыянальнай, маёмаснай і інш. адзнаках.

• Дваранская к.

○

• Папская або рымская курыя — вярхоўны кіруючы орган папскай улады.

|| прым. курыяльны, ✂.

курэнь, ✂, м.

1. Будан (абл.).

2. На Украіне і ў некаторых месцах Дона: жылая хата.

3. Даўней: асобная частка Запарожскага войска, а таксама яе стан.

|| прым. куранны, ✂.

• К. атаман.
• Выбіраць кураннога (наз.).

курэць, ✂; незак.

Тое, што і курыцца (у 1, 2 і 3 знач.).

кусаннік, ✂, м. (разм.).

Недаедзены кавалачак хлеба.

• Я чужых кусаннікаў не ем.

кусацца, ✂; незак.

1. Мець прывычку кусаць (у 1 знач.).

   • Сабака кусаецца.

2. Кусаць адзін аднаго; грызціся (пра сабак, звяроў).

3. перан. Мець уласцівасць раздражняць, пячы скуру (пра крапіву і некаторыя інш. расліны), а таксама пра каляную тканіну.

   • Крапіва кусаецца.
   • Шарсцяная коўдра кусаецца.

кусаць, ✂; незак.

1. Хапаць, раніць зубамі, джалам, прыносячы боль.

   • Сабака кусае.
   • К. сабе губы (выяўляць сваю злосць, прыкрасць і пад.).

2. Захопліваць зубамі, аддзяляць, адкусваць ад чаго-н.

   • К хлеб.
   • К. яблык.

3. перан. Моцна пячы, раздражняць скуру (пра крапіву і некаторыя калючыя расліны).

|| аднакр. кусануць, ✂ і куснуць, ✂.

|| наз. кусанне, ✂.