Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

радэо, нескл., н.

Каўбойскія спаборніцтвы, у якія ўваходзіць утаймаванне дзікіх коней і быкоў, а таксама язда на неўтаймаваных конях і быках.

  • Аўтамабільнае радэо (аўтарадэо) — выкананне небяспечных трукаў на аўтамабілях.

раешнік, , м.

  1. Тое, што і раёк (у 1 знач.).

  2. Той, хто паказвае раёк (у 1 знач.).

раёк, , м.

  1. Даўней: скрынка з павелічальным шклом для разглядвання малюнкаў, а таксама паказ такіх малюнкаў на кірмашах, які суправаджаўся жартоўнымі тлумачэннямі; батлейка.

  2. Тэатральная галёрка (разм. уст.).

|| прым. раешны, .

раён, , м.

  1. Мясцовасць, што вылучаецца паводле якіх-н. асаблівасцей, прыкмет.

    • Вугальныя раёны.
    • Р. засухі.
  2. Адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі ўнутры краіны, вобласці або ўнутры вялікага горада.

    • Першамайскі р. горада Мінска.
  3. Горад ці гарадскі пасёлак — адміністрацыйны цэнтр унутры вобласці (разм.).

    • Быў я ў раёне на нарадзе.
  4. у раёне чаго. Ужыв. ў знач. прыназоўніка паблізу, каля.

    • Жыць у раёне вакзала.
  5. Пра сельскую мясцовасць (разм.).

    • Бацькі жывуць на раёне.

|| прым. раённы, .

  • Р. цэнтр.
  • Раённае начальства.

раёўня, , ж.

Абцягнутая тканінай лубянка, у якую збіраюць пчаліны рой для перасадкі ў новы вулей.

ражанка, , ж.

Кіслае адтопленае малако.

ражка, , ж.

Драўляная пасудзіна ў выглядзе цэбрыка з ручкай для розных гаспадарчых патрэб.

|| памянш. ражачка, .

|| прым. ражачны, .

ражон, , м. (уст.).

Востры кій.

  • Лезці на ражон (разм. неадабр.) — брацца за што-н. заведама рызыкоўнае.

  • Якога ражна яшчэ трэба (не хапае) каму? (разм. неадабр.) — што яшчэ трэба?

ражочнік, , м.

Музыкант, які іграе на розе​1 (у 2 знач.), на ражку.

  • Ансамбль ражочнікаў.

раз1, , м.

  1. Абазначэнне аднакратнага дзеяння (пры падліку, указанні на колькасць).

    • Не р. (неаднакратна).
    • Сем разоў адмерай, адзін р. адрэж (прыказка).
  2. З’ява, выпадак у шэрагу аднародных дзеянняў, праяўленняў чаго-н.

    • У мінулы р.
    • Адным разам (аднойчы).
    • Р. за разам (паўтараючыся).
    • Р. на р. не прыходзіцца (не заўсёды бывае аднолькава).
  3. нескл. Адзін (пры падліку).

    • Р., два, тры.
    • Р.-два і гатова (вельмі хутка; разм. жарт.).

  • Аднаго разу — аднойчы.

  • Ва ўсякім разе — пры любых абставінах.

  • Другім разам (разм.) — калі-небудзь, не цяпер.

  • Другі раз (іншы раз) — часам, у некаторых выпадках.

  • За раз — у адзін прыём.

  • Не раз (і не два) — многа разоў.

  • Ні ў якім разе — ні пры якіх умовах, ніколі.

  • Па той раз — з таго часу.

  • Раз за разам — зноў і зноў, бесперапынна.

  • Раз (і) назаўсёды — канчаткова, беспаваротна.

  • Ў самы раз (самы раз) (разм.) — якраз, у пару.

  • У такім разе — у такім выпадку.

|| памянш. разок, і разік, .