раз1, , м.

  1. Абазначэнне аднакратнага дзеяння (пры падліку, указанні на колькасць).

    • Не р. (неаднакратна).
    • Сем разоў адмерай, адзін р. адрэж (прыказка).
  2. З’ява, выпадак у шэрагу аднародных дзеянняў, праяўленняў чаго-н.

    • У мінулы р.
    • Адным разам (аднойчы).
    • Р. за разам (паўтараючыся).
    • Р. на р. не прыходзіцца (не заўсёды бывае аднолькава).
  3. нескл. Адзін (пры падліку).

    • Р., два, тры.
    • Р.-два і гатова (вельмі хутка; разм. жарт.).

  • Аднаго разу — аднойчы.

  • Ва ўсякім разе — пры любых абставінах.

  • Другім разам (разм.) — калі-небудзь, не цяпер.

  • Другі раз (іншы раз) — часам, у некаторых выпадках.

  • За раз — у адзін прыём.

  • Не раз (і не два) — многа разоў.

  • Ні ў якім разе — ні пры якіх умовах, ніколі.

  • Па той раз — з таго часу.

  • Раз за разам — зноў і зноў, бесперапынна.

  • Раз (і) назаўсёды — канчаткова, беспаваротна.

  • Ў самы раз (самы раз) (разм.) — якраз, у пару.

  • У такім разе — у такім выпадку.

|| памянш. разок, і разік, .

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)