Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

закаяцца, ; зак.

Даць сабе абяцанне не рабіць што-н.

  • З. піць гарэлку.

|| незак. закайвацца, .

закваска, , ж.

Рэчыва, якое выклікае закісанне, браджэнне (напр., дрожджы).

  • З. на цеста.
  • У іх заўсёды добрая з. (перан. пра рысы характару, закладзеныя выхаваннем, асяроддзем).

заквітнець, ; зак.

Пачаць квітнець.

  • Заквітнелі сады ў Панямонні.

закід, , м.

  1. гл. закінуць.

  2. мн. -аў. Напамінанне, лёгкі папрок.

    • Зрабіць з. каму-н.

закідацца, ; зак.

Пачаць кідацца.

  • З. ў роспачы.
  • З. гразёю.

закідаць1, ; зак.

Кідаючы, запоўніць, пакрыць, засыпаць.

  • З. яму ламаччам.
  • З. прамоўцу пытаннямі (перан.).

|| незак. закідваць, .

закідаць2, ; незак.

  1. гл. закінуць.

  2. Намякаць на што-н. (разм.).

    • Я ведаю, куды ты закідаеш.

закінуцца, ; зак.

  1. Згубіцца, зваліўшыся куды-н., за што-н. (разм.).

    • Ножык кудысьці закінуўся.
  2. Адкінуцца назад.

    • Галава закінулася.

|| незак. закідацца, і закідвацца, .

закінуць, ; зак.

  1. Кінуць куды-н. або далёка.

    • З. мяч у сетку.
    • З. вуду (таксама перан. паспрабаваць папярэдне разведаць што-н. намёкам, пытаннямі; разм.).
  2. Падняўшы, надаць чаму-н. іншае становішча.

    • З. нагу за нагу.
    • З. стрэльбу за плячо.
  3. перан. Даставіць куды-н.

    • З. прадукты на дачу.
    • З. дэсант у тыл ворага.
  4. Перастаць займацца кім-, чым-н., пакінуць каго-, што-н.

    • З. вучобу.
    • З. гаспадарку.

  • Закінуць слова або слоўца (разм.) — пахадайнічаць за каго-н., аказаць падтрымку.

  • Як за сябе закінуць (разм.) — хутка і многа (з’есці, выпіць).

|| незак. закідаць, і закідваць, .

|| наз. закід, .

закіпець, ; зак.

Пачаць кіпець.

  • Вада закіпела.