Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

открыва́ть несов.

1. (дверь, окно, шкатулку) адчыня́ць, адкрыва́ць; (штору, занавес) адкрыва́ць;

2. (начинать) пачына́ць, распачына́ць; (собрание, заседание и т. п.) адкрыва́ць;

3. (класть начало существованию) адкрыва́ць;

4. (пускать, вводить в действие) пуска́ць, дава́ць, адкрыва́ць;

5. (предоставлять) адкрыва́ць, дава́ць;

6. (обнажать) адкрыва́ць;

7. (раскрывать) разго́ртваць; (глаза) расплю́шчваць, адкрыва́ць; (рот) разяўля́ць, адкрыва́ць;

8. перен. (разоблачать) выкрыва́ць, выяўля́ць;

9. перен. (откровенно сообщать) адкрыва́ць, выка́зваць;

10. (о научных открытиях) адкрыва́ць; см. откры́ть;

открыва́ться

1. (о двери, окне, шкатулке) адчыня́цца; (о шторе, занавесе) адкрыва́цца;

2. (начинаться) пачына́цца; (о собрании, заседании и т. п.) адкрыва́цца;

3. (предоставляться) адкрыва́цца;

4. (обнажаться) адкрыва́цца;

5. (раскрываться) разго́ртвацца; (о глазах) расплю́шчвацца, адкрыва́цца; (о рте) разяўля́цца, адкрыва́цца;

6. (становиться видным) адкрыва́цца;

7. (откровенно высказываться) выка́зваць свае́ ду́мкі, адкрыва́ць свае́ ду́мкі;

8. страд. адчыня́цца; адкрыва́цца; пачына́цца, распачына́цца; пуска́цца, дава́цца; разго́ртвацца; расплю́шчвацца; разяўля́цца; выкрыва́цца; выяўля́цца; выка́звацца; см. открыва́ть.

открыва́шка разг., см. открыва́лка.

откры́лок ав. адкры́лак, -лка м.

откры́тие

1. (действие) адчыне́нне, -ння ср.; неоконч. адчыня́нне, -ння ср., адкрыва́нне, -ння ср.; пачына́нне, -ння ср., распачына́нне, -ння ср.; адкрыццё, -цця́ ср.; неоконч. адкрыва́нне, -ння ср.; пуск, род. пу́ску м.; неоконч. пуска́нне, -ння ср.; выкрыццё, -цця́ ср.; неоконч. выкрыва́нне, -ння ср., выяўле́нне, -ння ср.; см. открыва́ть;

2. (научное и т. п.) адкрыццё, -цця́ ср.

откры́тка пашто́ўка, -кі ж., адкры́тка, -кі ж.

откры́то нареч. адкры́та; (откровенно) шчы́ра;

жить откры́то жыць адкры́та;

откры́то призна́ться шчы́ра прызна́цца.

откры́тый

1. прич., прил. (о двери, окне, шкатулке) адчы́нены, мног. паадчыня́ны; адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о шторе, занавесе) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

откры́тый я́щик адчы́неная скры́нка;

откры́тый за́навес театр. адкры́ты за́навес;

2. прич., прил. (начатый) пача́ты, распача́ты; (о собрании, заседании) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

3. (начавший своё существование) прич. адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

4. прич. (о газе, воде) пу́шчаны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

5. прич. (предоставленный) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны, да́дзены;

6. прич. (обнажённый) адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

7. прич., прил. (раскрытый) разго́рнуты, мног. паразго́ртваны; (о глазах) расплю́шчаны, мног. парасплю́шчваны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны; (о рте) разя́ўлены, мног. паразя́ўляны, адкры́ты, мног. паадкрыва́ны;

8. прил., перен. (разоблачённый) вы́крыты, мног. павыкрыва́ны, вы́яўлены;

9. прил. перен. (о мыслях, намерениях) адкры́ты, вы́казаны;

10. прич. (о научных открытиях и т. п.) адкры́ты;

11. прил. (свободный) адкры́ты;

откры́тое по́ле де́ятельности адкры́тае по́ле дзе́йнасці;

12. прил. (прямой, искренний) адкры́ты, шчы́ры;

13. прил. (явный) адкры́ты, я́ўны;

откры́тая вражда́ адкры́тая (я́ўная) варо́жасць;

откры́тое мо́ре адкры́тае мо́ра;

на откры́том во́здухе на во́льным паве́тры;

в откры́том по́ле у чы́стым по́лі;

с откры́той голово́й з непакры́тай (го́лай) галаво́й;

с откры́тыми глаза́ми з расплю́шчанымі вача́мі;

при откры́тых дверя́х пры адчы́неных дзвяра́х;

оста́вить вопро́с откры́тым пакі́нуць пыта́нне адкры́тым;

идти́ в откры́тую ісці́ ў адкры́тую;

ломи́ться в откры́тую дверь лама́цца (бі́цца) у адчы́неныя дзве́ры.

откры́ть сов.

1. (дверь, окно, шкатулку) адчыні́ць, мног. паадчыня́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

2. (начать) пача́ць, распача́ць; (собрание, заседание и т. п.) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть вое́нные де́йствия пача́ць (распача́ць) вае́нныя дзе́янні;

откры́ть съезд адкры́ць з’езд;

3. (положить начало существованию) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть теа́тр адкры́ць тэа́тр;

4. (пустить, ввести в действие) пусці́ць, мног. папуска́ць, даць, мног. падава́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть во́ду пусці́ць (даць) ваду́;

5. (предоставить) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць, даць, мног. падава́ць;

Вели́кая Октя́брьская социалисти́ческая револю́ция откры́ла но́вую э́ру в исто́рии челове́чества Вялі́кая Кастры́чніцкая сацыялісты́чная рэвалю́цыя адкры́ла но́вую э́ру ў гісто́рыі чалаве́цтва;

откры́ть возмо́жность адкры́ць (даць) магчы́масць;

6. (обнажить) адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть грудь адкры́ць гру́дзі;

7. (раскрыть) разгарну́ць, мног. паразго́ртваць; (глаза) расплю́шчыць, мног. парасплю́шчваць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць; (рот) разя́віць, мног. паразяўля́ць, адкры́ць, мног. паадкрыва́ць;

откры́ть зонт разгарну́ць парасо́н;

откры́ть кни́гу разгарну́ць кні́гу;

8. перен. (разоблачить) вы́крыць, мног. павыкрыва́ць, вы́явіць;

откры́ть за́говор вы́крыць загаво́р;

9. перен. (сообщить откровенно) адкры́ць, вы́казаць;

откры́ть ду́шу адкры́ць душу́;

10. (о научных открытиях и т. п.) адкры́ць;

откры́ть за́лежи руды́ адкры́ць пакла́ды руды́.

откры́ться сов.

1. (о двери, окне, шкатулке) адчыні́цца, мног. паадчыня́цца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца; (о шторе, занавесе) адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;

2. (начаться) пача́цца; (о собрании, заседании и т. п.) адкры́цца;

3. (предоставиться) адкры́цца;

4. (обнажиться) адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;

5. (раскрыться) разгарну́цца, мног. паразго́ртвацца; (о глазах) расплю́шчыцца, мног. парасплю́шчвацца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца; (о рте) разя́віцца, мног. паразяўля́цца, адкры́цца, мног. паадкрыва́цца;

6. перен. (разоблачиться) вы́крыцца, мног. павыкрыва́цца, вы́явіцца;

7. (стать видным) адкры́цца;

8. (откровенно высказаться) вы́казаць свае́ ду́мкі, адкры́ць свае́ ду́мкі.