Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Кнытава́ць ’збіваць жардзінкай жалуды’ (ТС). Да кнут (гл.).

Кныч ’пірог’ (Шн.). Гл. кныйіз.

Кны́чыць ’поўзаць, кусаць’ (Сл. паўн.-зах.). Гл. кніцець.

Кныш1 ’нізкарослы чалавек’ (Нар. сл.). Гл. кныш?,.

Кныш2 ’шышка, сухі выраст на краях булкі хлеба’ (Нар. словатв.). Гл. кнышз‑

Кныш3 ’пірог, які ядуць на дзяды’ (Кольб.). Укр. книш ’тс’. Этымалогія Фасмера (Этюды, 90), з грэч. κνίσα ’пах лечанага мяса і тлушчу’. Больш верагоднай здаецца версія Бернекера (1, 531), паводле якой кпіш, книш < ням. Knitschet ’галушка з мукі’.

Кнэ́бэль ’завала’; «двары на кнэбэль замыкаліся» (Сл. паўн.-зах.). Гл. кнебіль.

Кнэ́мбіць ’мучыць, біць’ (Сцяшк. Сл.). З польск. gnębić ’прыгнятаць, мучыць’.

Кню́па ’ганарыстая жанчына з характарам’ (Нар. лекс.). Укр. кнюпіти ’сядзець сагнуўшыся’, хнюпити голову, нос ’апусціць галаву, нос’, похнюпитися ’сядзець сумна, маркотна’. Як здаецца, кнюпа ’ганарыстая жанчына з характарам’. Скнюпа ’маўклівая, маркотная жанчына’. Гэта беларуска-ўкраінская ізалекса балтыйскага паходжання. Параўн. літ. kniäubtis ’сядзець, апусціўшы галаву’, kniubti, knubti ’сагнуцца’ (параўн. ЕСУМ, 2, 475).

Кнюпцюры́ ’кіпцюры’ (Сцяшк.). Кантамінацыя кніпці (гл.) з кіпцюры (гл.).

Кню́ха ’жывот’ (Нар. лекс.), ’тоўсты чалавек’ (Мат. Гом.). Магчыма, кантамінацыя кіндзюх і бруха (*кіндзюха > кнюха).

Кнюха́ты ’брухаты’ (ТС). Гл. кнюха.