Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Адвара́чнік, атварачнік ’Polygonum bistorta L.’ (Кіс.) да адварочвацца. Гл. варочаць.

Адва́рніца, атварніца ’паліца ў плузе’ (ДАБМ) да адвалніца. Гл. адвал.

Адва́хта ’гаўптвахта’ (Гарэц., Др.-Падб.). Няясна. Магчыма, першая частка слова гауптвахта (< ням. Hauptwachte) дээтымалагізавана (фанетычна: aupt > aut > ad). Элемент ад‑ на месцы гаупт сведчыць аб тым, што агульная семантыка слова ўспрымалася як назва працэсу (ад‑вахта < *ад‑вахтаваць, адбыць вахту).

Адве́даць, атведаць ’наведаць, праведаць каго-небудзь, пабыць у каго-небудзь блізкага ці знаёмага з мэтай даведацца пра яго жыццё’ (Янк. I, Юрч.) < польск. odwiedzać ’тс’.

Адве́дкі, атветкі ’наведванне жанчыны, якая нядаўна нарадзіла дзіця’, адведзіны (Янк. I), атведкі ’наведванне (хворага, парадзіхі)’ (Юрч., Мядзв.). Словаўтваральная мадэль тыпу вячоркі.

Адве́нт ’пост перад калядамі’ (Сцяшк. МГ) < лац. adventus ’прышэсце Хрыста’ (< advenire ’прыходзіць’).

Адві́льваць ’выкручвацца’ (БРС, КЭС), адвільванне ’выкручванне’ (Бяльк.) да віліць (гл.).

Адвільге́паць ’адрэзаць вялікі кавалак’, адвільгепаны ’адрэзаны (кус)’ (Яўс.). Кантамінацыйнае ўтварэнне на аснове адгепаць і, магчыма, адвавуліць.

Адві́льжэць ’зрабіцца вільготным’ (КЭС, лаг.) < польск. odwilżeć.

Адві́нуцца ’адвярнуцца, адысці на кароткі час’ да адвіхнуцца. Гл. віхаць і адвіхнуцца.