Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

п’едэста́л, ‑а, м.

1. Па-мастацку аформленае ўзвышэнне пад помнік, калону і пад.; пастамент. П’едэстал абеліска. □ Словы з палымянай «Варшавянкі» высечаны золатам на п’едэстале помніка. Маўзон. // Спецыяльнае ўзвышэнне, на якое ўзнімаюцца пераможцы ў спартыўных спаборніцтвах, конкурсах і пад. для атрымання ўзнагароды. Паводле традыцыі пераможца ўзняўся на п’едэстал пашаны і пакланіўся ўсім чатыром трыбунам. Шыцік.

2. перан. Высокае грамадскае становішча; аўтарытэт. Іменна такі разумны і бескарыслівы жыццёвы прынцып узвёў Марыю Дубадзелаву на п’едэстал усеагульнай павагі і добрай славы. Данілевіч.

•••

Звесці з п’едэстала гл. звесці.

[Фр. piédestal.]

п’е́за, ‑ы, ж.

Спец. Адзінка вымярэння механічнага напружання і ціску ў сістэме адзінак метр — тона — секунда.

[Ад грэч. piézō — цісну.]

п’езаэлектры́чнасць, ‑і, ж.

Спец. Электрычныя зарады, якія ўзнікаюць на гранях некаторых крышталяў у выніку механічнага ўздзеяння.

[Ад грэч. piézō — цісну.]

п’езаэлектры́чны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да п’езаэлектрычнасці.

п’езо́метр, ‑а, м.

Спец. Прыбор для вымярэння механічнага напружання і ціску.

[Грэч. piézō — цісну і metreō — мераю.]

п’е́ксы, ‑аў; адз. ‑п’екса, ‑ы, ж.

Лыжныя спартыўныя чаравікі з загнутымі ўверх насамі.

[Фін. pieksu.]

п’еро́, нескл., м.

Персанаж французскага народнага тэатра 17–18 стст.

[Фр. Pierrot, памянш. ад імя Pierre.]

п’е́са, ‑ы, ж.

1. Драматычны твор, прызначаны для пастаноўкі на сцэне. Калісьці.. [Жэня і Таццяна] разам вучыліся ў сямігодцы, разам удзельнічалі ў драматычным гуртку, і ва ўсіх п’есах, якія яны ставілі, ім даводзілася іграць жаніха і нявесту. Шамякін.

2. Невялікі музычны твор. Інструментальная п’еса.

[Фр. pièce.]