Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

алё, выкл.

Вокліч, які ўжываецца ў час размовы па тэлефоне як адказ на тэлефонны выклік, у значэнні «слухаю», «слухайце», «каля тэлефона».

[Англ. hallo.]

алёс, алёсу і альсу, м.

Абл. Нізкі заліўны луг; зарослая хмызняком або трысцём нізіна; забалочанае месца. Побач з дарогай ляжаў цёмны дрымучы алёс. Там сярод дрэў угадваліся лаза, чарот і зялёныя завадзі. Ракітны. Нялёгка дарогаю гэтай ісці, Па алёсах глухіх, у высокім трысці. Зарыцкі.

алёсавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да алёсу.

алжы́рац,

гл. алжырцы.

алжы́рка,

гл. алжырцы.

алжы́рскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да алжырцаў, Алжыра.

алжы́рцы, ‑аў; адз. алжырац, ‑рца, м.; алжырка, ‑і, ДМ ‑рцы; мн.; алжырцы, ‑рак; ж.

Народ, які складае асноўнае насельніцтва Алжыра.

а́лібі, нескл., н.

Знаходжанне абвінавачанага ў момант, калі адбывалася злачынства, у другім месцы, як доказ невінаватасці ў злачынстве.

[Лац. alibi — дзе-небудзь у іншым месцы.]

алі́ва, ‑ы, ж.

1. Вечназялёнае паўднёвае дрэва сямейства маслінавых; масліна. Дык няхай гучыць над светам слова, Слова гневу ходзіць па зямлі, Каб пад сонцам цвіў мой край сасновы І алівы вашыя цвілі!.. Рудкоўскі.

2. Ядомы плод гэтага дрэва.

3. Алей, атрыманы з яго пладоў.

4. Змазачнае масла. [Пракоп:] Трактар каштуе вялікіх грошай: і сам ён дарагі, і бензін аплаціць трэба, аліву. Колас. У ваччу яшчэ стаялі высокія сцены, чорныя з жаўтаватым водлівам, машынная аліва на жалезных прэнтах і калёсах. Чорны.

[Лац. oliva.]

аліві́н, ‑у, м.

Сілікат магнію і жалеза; паўкаштоўны камень зеленаватага колеру розных адценняў.

[Ад лац. oliva — масліна.]