зя́па, ‑ы, ж.
Разм. Рот звера, рыбы; пашча. [Мядзведзь] толькі шчэрыў чорную зяпу ды круціў тоўстым хібам. Даніленка. Аўчарка набліжалася.., ужо стала відаць яе разяўленая зяпа з высунутым языком. Быкаў. // Груб. Рот чалавека. — Мы гарантуем табе жыццё. Звяжам, заткнём зяпу і ціха паедзем да сваіх. Шамякін. // перан.; якая або чаго. Пра шырока адкрытае паглыбленне ў чым‑н. Чыгунка выгіналася дугой і гублялася ў чорнай зяпе тунеля. Ставер. Хлопчык.. туліўся да бацькі, калі яны заходзілі ў качагарку, дзе замурзаныя ў сажу людзі падкідалі дровы ў вогненную зяпу. С. Александровіч.
зярні́стасць, ‑і, ж.
Уласцівасць зярністага. Зярністасць снегу.
зярні́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае многа зерня, з буйным зернем. Зярністы колас. Зярністае жыта.
2. Які складаецца з зернепадобных часцінак. Зярністы снег. Зярністы граніт. □ На дне пясочак жоўты, чысты, Вадою згладжаны, зярністы. Колас.
•••
Зярністая ікра гл. ікра.
зярня́тка і зе́рнетка, ‑а; Р мн. ‑так; н.
Памянш.-ласк. да зерне (у 1 знач.).
•••
Макавага зярнятка ў роце не было гл. быць.
зярня́ўка, ‑і, ДМ ‑няўцы; Р мн. ‑нявак; ж.
Сухі плод, у якім каляплоднік зросся з семем.
зярца́ла, ‑а, н.
Гіст.
1. Увянчаная двухгаловым арлом трохгранная прызма з наклеенымі па баках указамі Пятра І, якая як эмблема «законнасці» ставілася на стол у судзе і іншых установах дарэвалюцыйнай Расіі.
2. толькі мн. (зярца́лы, ‑аў). Металічныя даспехі з дзвюх палавінак для засцярогі грудзей і спіны, якія прымяняліся ў 14–17 стст. А над усім гэтым, пад шышакамі, арабскімі зярцаламі, кальчужнымі сеткамі і булатнымі шаломамі — вочы, якія і хвіліны не задумаюцца над тым, ужыць гэтую сталь або не ўжыць. Караткевіч.
3. Уст. Люстэрка. Бачыць самога сябе ў зярцале.
зя́ўкаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм. Тое, што і зя́ваць. Жыжка, як шчупак, выкінуты на бераг, пачаў зяўкаць сваім роцікам, і хапаць паветра, але словы не ішлі. У зале пачуўся лёгкі смех. Ермаловіч.
з’яўле́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. з’яўляцца — з’явіцца. Прырода радасна сустракала з’яўленне новага дня. Чарнышэвіч.
з’яўля́цца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца.
Незак. да з’явіцца.
зя́ўнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Аднакр. да зя́ваць.
зяўну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зяўнём, зеўняце; зак.
Аднакр. да зява́ць.