Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

змацава́цца, ‑цуюся, ‑цуешся, ‑цуецца; зак.

Моцна злучыцца аднаму з другім, далучыцца адзін да другога пры дапамозе чаго‑н. Дэталі добра змацаваліся.

змацава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; зак., што.

1. Моцна злучыць адно з другім, далучыць адно да другога пры дапамозе чаго‑н. Змацаваць бярвёны скабамі. □ Аставалася галоўнае — змацаваць абедзве палавіны фермы на самым вільчаку будучага дома. Карпаў. // Склеіць, звязаць вяжучым рэчывам. Змацаваць цагліны цэментам. // перан. Зрабіць моцным, непарушным. Сумесная барацьба з агульным ворагам яшчэ больш змацавала адзінства савецкіх людзей усіх нацыянальнасцей. «Звязда».

2. Засведчыць подпісам ці пячаткай які‑н. дакумент. Сяляне рушылі да стала і мазолістымі загрубелымі пальцамі выводзілі свае прозвішчы ці проста стаўлялі крыжыкі, а нарэшце паперу змацаваў пяча[ткай] стараста Бабіч. Колас.

змацо́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. змацоўваць — змацаваць.

змацо́ўвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да змацавацца.

2. Зал. да змацоўваць.

змацо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да змацаваць.

змачы́цца, змачуся, змочышся, змочыцца; зак.

Разм.

1. Змачыць сябе чым‑н.; абмачыцца. Змачыцца вадой.

2. Зрабіцца мокрым; намокнуць. Папера змачылася.

змачы́ць, змачу, змочыш, змочыць; зак., каго-што.

1. Зрабіць мокрым, вільготным; намачыць. Дождж змачыў сена. □ Валасы .. [Валодзя] добра змачыў і зачасаў угору. Ермаловіч.

2. перан. Разм. Адзначыць што‑н. выпіўкай; замачыць. Прывіталі суседзі. Стол абрусам пакрылі Ды сяброўскую радасць Чаркай добрай змачылі. Броўка.

змее... (а таксама змен...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «змяя», напрыклад: змеегалоўнік, змеепадобны.

змеевіко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да змеевіка (у 2 знач.). Змеевіковыя пароды.

змеегало́ў, ‑лова, м.

Прэснаводная прамысловая рыба з падоўжаным целам і галавой, падобнай да змяінай (водзіцца ў басейне Амура і возера Ханка).