Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

крыябіяло́гія, ‑і, ж.

Раздзел біялогіі, які вывучае дзеянне на жывыя арганізмы нізкіх і звышнізкіх тэмператур.

[Ад грэч. krýos — холад, мароз і слова біялогія.]

крыяге́нны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Звязаны з атрыманнем вельмі нізкіх тэмператур. Крыягенная тэхніка.

[Ад грэч. krýos — холад, мароз і genes — нараджэнне.]

крыяло́гія, ‑і, ж.

Навука аб дзеянні холаду на фізічныя целы.

[Ад грэч. krýos — холад, мароз і logos — навука.]

крэазо́т, ‑у, М ‑зоце, м.

Смалістая вадкасць з едкім пахам, якая атрымліваецца шляхам сухой перагонкі драўніны, часцей буку (скарыстоўваецца ў тэхніцы і медыцыне).

[Фр. créosote.]

крэазо́тавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да крэазоту. Крэазотавы пах.

крэату́ра, ‑ы, ж.

Кніжн. Той, хто займае месца дзякуючы пратэкцыі якой‑н. уплывовай асобы і з’яўляецца паслухмяным выканаўцам яе волі; стаўленік.

[Ад лац. creatura — тварэнне.]

крэве́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Невялічкі ядомы марскі рак.

[Фр. crevette.]

крэве́ткавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да крэветкі. // Выраблены з крэветак. Крэветкавыя кансервы.

крэ́да, нескл., н.

1. Сімвал веры ў каталіцкай царкве.

2. перан. Кніжн. Погляды, перакананне асновы светапогляду. Палітычнае крэда. Паэтычнае крэда. □ Дэвізам для часопіса было ўзята крэда матэрыялізму: «Не свядомасць вызначае жыццё, а сацыяльнае жыццё вызначае свядомасць чалавецтва». У. Калеснік.

[Ад лац. credo — веру.]

крэ́дыт, ‑у, М ‑дыце, м.

Правая старонка прыходна-расходнай кнігі, куды запісваюцца ўсе скарыстаныя каштоўнасці, а таксама ўсе даўгі і расходы, якія ёсць на гэтым рахунку; проціл. дэбет.

[Ад лац. credit — ён верыць.]

крэды́т, ‑у, М ‑дыце, м.

1. Продаж тавараў з адтэрмінаванай платай або часовая выдача грошай у доўг з выплатай за гэта працэнта. Доўгатэрміновы крэдыт. Грашовы крэдыт. Узяць тэлевізар у крэдыт.

2. Камерцыйнае давер’е; плацежаздольнасць. // перан. Давер’е, аўтарытэт. Палітычны крэдыт. Карыстацца крэдытам у каго-небудзь.

3. мн. (крэды́ты, ‑аў). Грашовыя сумы, адпушчаныя на пэўныя расходы. Крэдыты на будаўніцтва. Крэдыты на народную асвету.

•••

Дзяржаўны крэдыт — сістэма дзяржаўных пазык.

[Ад лац. creditum — доўг.]