Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

златашы́ць, ‑ташу, ‑тошыш, ‑тошыць.

Зак. да латашыць.

зла́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жук, які мае яркую афарбоўку з металічным адлівам.

злаўча́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца.

Незак. да злаўчыцца.

злаўчы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

1. Лоўка прыладзіцца або выбраць зручны момант, каб зрабіць што‑н. [Сенька], гад, неяк злаўчыўся, крутануўся, вырваў руку і ўдарыў... Краўчанка. Я зняў з пляча сваё ружжо, злаўчыўся і скокнуў у лодку, зусім не турбуючыся, што яна можа перавярнуцца: варты ў лодцы былі высокія і дно — шырокае, ледзь не круглае. Чыгрынаў. // перан. Умела выкарыстаць якія‑н. абставіны; дасягнуць якой‑н. мэты з дапамогай хітрасці, хітрыкаў. А Ліс праз тыдзень змыўся З граш[а]мі, што ў банку атрымаў. Праверылі — дык як жа ён злаўчыўся? — І ўбачылі: Мядзведзь два чэкі падпісаў. Корбан.

2. Набыць навыкі выканання якой‑н. работы; налаўчыцца. Ён злаўчыўся пісаць левай рукой. □ — Пасля сам, як злаўчышся, будзеш знаходзіць, пра што пісаць. Чорны.

злахма́ціць, ‑мачу, ‑маціш, ‑маціць.

Зак. да лахмаціць.

злахма́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад злахмаціць.

злачы́нец, ‑нца, м.

Той, хто зрабіў якое‑н. злачынства. — Загад — закон. І хто парушыць яго, будзе адказваць як самы апошні злачынец перад народам, як трус, як здраднік. Лынькоў. Злачынец раптоўна абярнуўся назад і працягнуў руку, у якой быў рэвальвер. Чорны.

злачы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Жан. да злачынец.

злачы́ннасць, ‑і, ж.

Уласцівасць злачыннага. Злачыннасць намеру. // Наяўнасць, колькасць злачынстваў. Барацьба са злачыннасцю.

злачы́нны, ‑ая, ‑ае.

Які зрабіў злачынства, парушыў закон. Злачынная банда. // Які заключае ў сабе злачынства. Злачынная палітыка.