Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

здавальня́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.

Незак. да здаволіць.

здавальня́юча,

1. Прысл. да здавальняючы.

2. у знач. наз. здавальня́юча, нескл., н. Адзнака, якой ацэньваюць сярэдні ўзровень ведаў, паводзін і пад.; пасрэдна. Атрымаць здавальняюча па фізіцы.

здавальня́ючы, ‑ая, ‑ае.

Які задавальняе пэўныя запатрабаванні. Здавальняючы стан хворага. // Даволі поўны, правільны. Здавальняючы адказ. Здавальняючыя вынікі.

здава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. здаваць — здаць.

здава́цца 1, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся; заг. здава́йся; незак.

1. Незак. да здацца ​1.

2. Зал. да здаваць (гл. здаць у 1–6 знач.).

здава́цца 2, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся; незак.

1. Незак. да здацца ​2.

2. у знач. пабочн. здае́цца, здава́лася. Як быццам, нібыта, відаць. [Надзя:] Вас, здаецца, можна павіншаваць з атэстатам сталасці? Крапіва. Неба, абложанае нізкімі хмарамі, здавалася, усё цяжэй навісала над аголенай зямлёй. Колас.

здава́ць, здай, здаеш, здае; здаём, здаяце.

Незак. да здаць.

здавён і зда́вен, прысл.

Тое, што і здаўна. Здавён зялёнаю, лясною Завецца наша старана. Грахоўскі. Трэба нам песень не гэткіх, што некалі здавён няволя спявала нам царская. Купала.

•••

Здавён-даўна́ — з далёкіх часоў, спрадвеку. [Віцю і Івану] здавалася, што яны сябруюць здавён-даўна, гэта значыць усё жыццё. Васілёнак.

здаві́ць, злаўлю, здавіш, здавіць; зак., каго-што.

Разм. Тое, што і здушыць. Адчуў Ігнась зноў.. боль у грудзях, а пасля цяжэй стала дыхаць, як бы хто здавіў яму горла. Чорны.

здаво́ленасць, ‑і, ж.

Стан здаволенага. [Назарэўскі] нёс цяпер у сабе радасную здаволенасць. Чорны.

здаво́ленне, ‑я, н.

Адчуванне ўнутранага здавальненне; здаволены стан. Галілей затупаў у радасным здаволенні, але прыгледзеўся.. і сумеўся — разгублена шукаў, каб сказаць што, ды не знаходзіў. Зарэцкі.